“Bugün bize “özgür irade” fikri konusunda hiçbir af layık görülmüyor; onun ne olduğunu artık çok ama çok iyi biliyoruz: gelmiş geçmiş tanrıbilimsel üçkağıtların en şüphelisi - insanlığı tanrıbilimcilere bağımlı kılmak için... Burada böyle bir “sorumlu” kılma eğiliminin psikolojisinden başka bir şeye değinmeyeceğim. Ne zaman birileri birtakım sorumluluklar dayatmak ister, anlayın ki orada genel olarak cezalandırma ve yargılama içgüdüleri devreye girmiştir. Ne zaman bir iradeye, niyetlere, sorumluluk edimlerine, şöyle ya da böyle olma hallerine bağlanırsa hayatın akışının masumiyeti elinden alınmış demektir: irade doktirini esas olarak ceza amaçlı bir icattır - yani suçlu bulabilmek için... Bütün eski psikoloji -ki bir irade psikolojisidir- sadece ve sadece kendilerine ceza verme hakkı yaratmak, hatta daha da önemlisi bu hakkı Tanrı’ya vermek için, bir mucit tipinin, yani rahiplerin, eski toplumların şeflerinin bir tezgahıdır... İnsanlara “özgür” dediler; onları yargılamak ve cezalandırabilmek için -suçlu olmaları için... Sonuçta her tür eyleme “istenmiş” gözüyle bakılmalıydı ve her eylemin kaynağı bilinçte bulunabilmeliydi..”

Putların AlacakaranlığıFriedrich Nietzsche · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20216,1bin okunma

·

527 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

ERDİNÇ