Ayaz İshaki ve Mehmed Emin Resulzade’nin Ziyaretleri
17 Temmuz 1939’da Ayaz İshaki, 6 Ağustos’ta da Mehmed Emin Resulzade Polonya’dan Romanya’nın Köstence şehrine geldiler. 13 Ağustos günü, gelen misafirlere Köstence’nin Zeçe May (10 Mai) lokantasında, DTHB Merkez Yönetimi adına 50 kişilik bir ziyafet verildi. Ayaz İshaki, bu ziyafetteki konuşmasında, “Kardeşlerim, dünyanın yeniden çok dalgalandığı ve tekrar karışmaya başladığı bir sıradayız. Bunun sonunda Sovyet Rusya’nın yeniden parçalandığına ve birtakım yeni devletlerin kurulduğuna şahit olacağız. Kurulacak bu yeni devletler, Promete'ye dâhil milletlere ve bizim Türk illerine ait olacaktır.
Rusya’nın ilk parçalanma tarihi olan 1917’deki hazırlıksızlığımız şimdi yoktur. Bugün artık bütün devlet merkezlerinde, her Türk ilinin istiklâl davasının mahiyet ve ehemmiyeti
anlaşılmış ve hepsi için ayrı ayrı dosyalar açılmıştır. Fakat
kardeşlerim, mukaddes haklarımızın tanıtılması ve haklı
davalarımızın kazanılması için siz Kırımlılar kendi aranızda, İdil-Urallılar, Azerbaycanlılar, Türkistanlılar, Şimali
Kafkasyalılar kendi aralarında, sonra hepimiz öz aramızda
tam surette anlaşmalı ve birleşmeliyiz.”demiştir.
Mehmed Emin Resulzade ise “Son günlerde bütün dünya
yeniden çalkalanmaya ve sarsılmaya, millet ve memleketlerin mukadderat ve hakları bahis mevzuu olmaya başlamıştır. Bu meyanda Rus mahkûmu milletlerin ve bilhassa biz
Türklerin de mühim yer işgal edeceğimize şüphemiz yoktur.
Rusya’nın parçalanacağı, mahkûm Türk illerinin kurtulacağı muhakkak ve yakındır. Bu mesut ve şerefli gün için birleşelim ve hazırlanalım” demiştir.
II. Dünya Savaşı’nın arifesinde söylenen bu sözler, Rus
esiri milletlerin kurtulacağı hakkında beslenen ümitlerin
ne kadar canlı ve yaygın olduğunu göstermektedir.