“SOĞUK KIYI” ERİYOR
“Burada ölmek yasak” diyor yaygın bir şehir efsanesi. David Freid’ın Longyearbyen’da Kimse Ölmez (2017) adlı bir belgeseli bile var. Belgeselde, Longyearbyen sakini esnaf Morten Flygel, “Burada gömülmeme izin verileceğini sanmam” diyor. Neden mi? “Donmuş toprak yüzünden. Gömüldükten 10 yıl sonra bile gelip bana “merhaba” diyebilirsin!”
Flygel kısmen haklı. Svalbard’da 1950 yılından bu yana tabutla define izin verilmiyor, sadece bir vazo içinde külleriniz gömülebiliyor. Sebebi gerçekten de donmuş toprak. Adalarda yüzey toprağının hemen altında bulunan donmuş tabaka, bir tür derin dondurucu görevi görüyor. Normal şartlar altında yıl boyu çözünmeyen bu tabaka, organik ve inorganik maddeleri bozulmadan muhafaza ediyor. Buna ölülerin bedenleri de dahil! Bugün Longyearbyen tundrasının beyaz haçlarla mimlenmiş mezarlığında, 1918’de İspanyol salgınında ölenler de yatıyor. Yasağın bir sebebi de bu zaten: Toprak, bedenler gibi virüsleri de muhafaza ediyor olabilir.
Daha da kötüsü, şimdi bu toprak çözünüyor. Svalbard bir süredir Arktik bölgenin kuzey kesiminin en “sıcak” donmuş toprağına sahip. Böyle giderse, yüzeyin altındaki donmuş tabakaya ulaşmak için toprağı giderek daha fazla kazmak gerekecek.
Sayfa 44Kitabı okudu
·
91 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.