Mıknatıs diyorum Stefan Zweig için... Okuru ilk cümlelerden başlayıp sonuna kadar bitmeyen bir akıcılık ve merak duygusunu diri tutarak sürükleme üslubuyla edebiyat tadının yanında bilgi yüküyle okurda "işte bu" dedirten bir yazar. Her ne kadar Satranç kitabıyla biliniyor olsa da diğer tüm kitapları birbirinden kıyas ile ayırt edilemeyecek eşsizlikte... Avrupa dehalarını üslubunun cilasıyla bir daha gün yüzüne çıkarması kültürüne yaptığı en büyük katkıdır. Dostoyevski, Tolstoy, Stendal, Balzac...hiç bu kadar bilinmemişti Stefan'ın kalemi değmeden önce. Gömülü Şamdan Zweig'in tarzının dışında yazmış olduğu belki de tek eseridir. Tarihin içinde hoş bir gezinti yaptırıyor. Bir kavmin sürgününün etkilerini bir yaşlının duyguları üzerinden genelleştirerek empati yaptırıyor. Şamdanın kutsal mabede bırakılma görevinin kavmince seçilen kitabın kahramanı, yaşı seksen sekizi bulan Benjamin'in bazı seçim anlarında söyledikleri aslında neden tarih boyunca şamdanın ve şamdanın kaderi paralelindeki yahudilerin sürgünden sürgüne sürüklenme sebebini açıklıyor. Üstelik en çok da bu sorguyu bilge Benjamin yaptığı halde. Şamdanı almak için krala secdeyi toprağa eğilmek olarak görmek; gerekirse yüce bir amaç için yanlış birşeyi doğru olarak kabul eden itikad... Kitap boyunca Tanrı'nın neden bu şekilde kendilerine davrandığına dair geliştirdikleri kaderci anlayış aslında sorumluluğu kendi iradelerinden çıkarmanın dini bir yol ile açıklama çabası belki de tüm yahudi tarihinin bir çıkmazıdır. Kendini dünyanın merkezinde görmenin kalıplaştırdığı bir bünyenin dış dünyaya uzantısı, başkasına kör bir yaşam tarzı, bakış ve kalıptır. Her ne sebeple olursa olsun gelen her türlü eleştiriyi antisemitizm adıyla temalandırmak da iyi yolunda yapılacak her türlü eleştiriyi de çıkmaza koymaktır.

Gömülü ŞamdanStefan Zweig · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 202214,2bin okunma

·

674 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Serkan Nazlı