Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Gönderi Oluştur
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.27
Gönderi
"Bütün Türk edebiyatını terazinin bir gözüne,Dede Korkut'u bir gözüne koysanız,yine Dede Korkut ağır basar."Fuat Köprülü.Bu incelemede edebiyatımızda bir eşi daha olmayan Dede Korkut hakkındaki araştırmalarımı ve fikirlerimi yazacağım. Başlayalım Hanım Hey!
Dede Korkut'un bilinen ilk nüshası Dresden Yazması'dır.İlk yaprakta kitabın adı "Kitab-ı Dedem Korkut âlâ Lisan-ı Taife-i Oğuzan"dır.Hikayeler bir toplulukta ve Han'a karşı okunduğundan "Hanım Hey"le baslayıp onla biter.Diğer yazmalar Berlin ve Vatikandır.Yazmanın girişinde hikayeyle alakası olmayan ve Dede Korkut'un dilinden aktarılan atasözleri vardır.Bu bölümden sonra 12 hikaye sırasıyla anlatılır.Yazmaların üzerinde ne zaman yazıya geçirildikleri yer almamakla birlikte ekseriyetle 15.yy üzerinde durulmaktadır.Hikayelerin çerçevesi savas olmasına rağmen tüm hikayelerde sağlam ve yüce bir ahlak,zedelenmemiş bir göçebe kültürü hakimdir.Eserin dil,üslup,örf ve adetleri aktarma açısından taşıdığı değer eşsizdir.
Hikayeleri anlatılan Oğuzlar 6.yy'da Çin'den Karadeniz'e kadar uzanan bir sahada Türk kabilelerini imp.halinde birleştirmislerdir.Orhun Yazıtları'nda Dokuz Oğuz olarak anılırlar.16.yy'dan itibaren Ön Asya'da Moğolların düşmesiyle Karakoyunlu ve Akkoyunlu adlarıyla birleştiler.Oğuz boyları kendi köklerini efsanevi ataları Oğuz Han'a götürürler.Oğuz Han'ın altı oğlu vardır ve her biri mitolojik adlar taşır:Gün,Ay,Yıldız,Gök,Dağ ve Deniz.Alt8 oğlunun da dört oğlu vardır,bunlardan 24 Oğuz Boyu meydana gelir.Oğuz boyları sağ kanat ve sol kanat olmak üzere ikiye ayr8lır ve Üç Ok Boz Ok adlarını taşırlar,sağ kanattaki en eski boyun adı Kayı'dır ve bu boy kökünü Oğuz Han'ın oglu Gün Han'a dayar.Sol kanattaysa kıdem Bayındır Han'ındır.Dede Korkut'un kim olduğuna gelirsek hakkında çeşitli menkıbeler vardır,üç yüz yıl yasadıgı yahut peygamber zamanında yaşadığı hikaye edilir lakin muhtemelen İslamiyet devrindeki Türkler ve Oğuzlar bu kişi iyi hatırladıkları bir zaman azizi olarak bilirler.
Hikayede tarihsel olaylariki tabakada incelenebilir. Birinci tabaka Oğuz Peçenek savaşlarıdır ki Salur Kazan'ın evinin yağmalanması muhtemelen bir Oğuz Peçenek savaşının yans8masıdır.Kafkasya'ya geçişle Peçeneklerin yerini kafirler alır.Hikayede ikinci tarihsel tabaka Akkoyunlular devridir ki Akkoyunluların yer aldığı Doğu Anadolu coğrafyası(Bayburt,Van,Diyarbakır Erzurum) hikayelerin geçtiği sahayı oluşturur.Bu yerler Gürcü,Rum ve Ermenilere komsudur.Notlarım dağınık olduğu için biraz dağınık yazıyorum ama Korkut Ata'nın kopuzu ilk bulan kişi olduğu rivayet edilir,Türkler hikayeler boyunca kopuzla şiirler okurlar ve hatta elinde kopuz olan kisiyi öldürmezler,zira kopuz kutsaldır.Onun kopuzu buluşu Karakalpakistan'da bilinir.
Kitapta dikkat çeken bir diğer husus Türk Beyleri arasında kötü karakterli kimsenin bulunmamasıdır,bunun tek istisnası "Yalancı Oğlu"karakteridir.Bir diğer dikkat çeken nokta Türklerde sınıfsal ayrımın bulunmamasıdır.Kitapta on hikaye boy arası yahut Gürcü,Rum ya da Eenilerle yapılan mücadeleleri anlatırken iki hikaye mitolojik özellik gösterir(Deli Dumrul ve Tepegöz)Deli Dumrul hikayesinin hayatımda en beğendiğim hikayelerden biri olduğunu eklemeliyim,muazzamdı.
Dede Korkut hikayelerinde kadınlar:Erkeklerin yanında,onlarla aynı işi yapan,varacagı delikanlı ile güreşen ve erkeğin kendisini yenmesini şart koşan,ata binen,savaşa giden kadınlar sadakati ve güzelliğiyle ön plandadır,erotik yönleri yoktur.Edebiyatımızda dil ve kültür bakımından Dede Korkut'un yanına koyulabilecek bir eser yoktur.Arap yazısı yüzünden bazı kelimeleri anlamak zor olsa da kelimelerin çoğu Türkçedir Arapçanın etkisi azdır.Eserde İslami etki:Oğuz Beyleri abdest alıp namazlarını kılar ve dinin gereklerini bilirler,Oğuz Beyleri şarap da içerler fakat bu sadece Oğuzlarda değil İslami etkinin zirve yaptığı Osmanlı döneminde de görülen bir durumdur,saray erkanı şarap içer.Eserde İslami etki uzun uzun konuşulabilir fakat İslamiyet belli ki Oğuzlarda katı ve radikal değildir,olması gerektiği düzeyde yüzeyseldir zira Tanrı Arapların alg8sındaki gibi bir öcü değil "Bre kavat"diye kızabilecek samimi bir yaratıcıdır.Dede Korkut'ta İslami Motifler:Adem-Şeytan,Nuh-Şeytan-Eşek,İbrahim,Nemrut,Firavun,Musa,Hızır-İlyas,Hazreti Muhammed Mustafa,Üç Halife,Ayşe ile Fatma,Hasan ve Hüseyin. Dede Korkut'ta gördüğüm üstün Türk ahlakının Arap kültürünün içimize girmesiyle yozlaştığını,kadının "Han'ım" statüsünden cariye pozisyonuna geldiğini,din adı altında her gün güzel ülkemin geçmişine yabancılaştığını üzülerek görüyorum.Ben faşist ya da Arap düşmanı değilim fakat Arap kültürünün bizim geçmişte sahip olduğumuz üstün ahlakı tahrip ettiğini,din adı altında toplumun cahilleştirildiğini,din kullanılarak toplumun kutuplaştırıldığını görüyorum.Bunu Dede Korkut'u okuyunca daha iyi anladım Hanım Hey!
·
468 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.