Tevil, yorum ve bağzı suistimaller.
Abdülhamid, kendi otoritesini islami bir meşruiyet çevresinde temellendirmek için, Selçuklu yönetimi tarafından aynı amaçla Nizamiye Medreselerinde başmüderrisliğe getirilmiş olan ünlü alim İmam Gazali'nin İhya u Ulumiddin'i tercüme ettirerek okunmasını yaygınlaştırdı. Oysa İmam Gazali, Osmanlı Devletinin mezhebi Maturidilik - Hanefilik olmasına karşı, Eş'ari-Şafii' ye mensuptu. Osmanlı Devleti ve uleması ise dini açıdan biçimci, tutucu ve mezhepçi bir tutum içerisinde olmalarına, hatta Şiî dünyasıyla sürdürülen savaşı bile bu katı mezhepçi anlayışa dayandırmalarına rağmen, Sarayın otoritesini pekiştiren hususlarda Eş'ariliğe dayanmış, hatta kimi hususlarda ise (erkek evlâtlarının katli) buna bile lüzum hissetmeyerek doğrudan örfe binaen hareket etmişler ya da kanun koymuşlardır. Şafiî mezhebi ve bu mezhebin akidevi esaslarını oluşturan Eş'arilik ise otoriter eğilimlerin pekiştirmesi açısından Hanefilik ten (Maturidilik) daha elverişli bir mezheptir. Zira bu mezhebe göre egemenin eleştirisi (eleştirel akıl) kadar, insanın hürriyeti bile olumsuzlanmakta, itaat ve kadere rıza ise teşvik edilmektedir. Şâfiilik aynı zamanda tutucu ve gelenekçi, Hanefilik ise rey ekolü olarak içtihat ve gelişmeye daha açık bir mezheptir. Bu gibi nedenlerle Abdülhamid, otoriter eğilimine uygun olan Eş'ariliği ve yine bu anlayışa uygun olarak tarikatları ve tasavvufu desteklemiştir. Muhalifleri izletmek için güçlü bir hafiye teşkilatı kurmuştur.
Sayfa 287 - Çıra Yayınları 1.baskı
·
70 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.