Abdülhamid'in İslamcılığı birçok açıdan yeni bir tasarımdı. Her ne kadar devlet ideolojisinin tarzı ve motifleri İslami karakter taşısa da, Abdülhamid'in siyasetinin önemli bir bölümü savunmaya yönelik seküler düşüncelerden oluşuyordu. İktidarı döneminde, özellikle merkezileşme ve eğitimin yaygınlaşması konularında olmak üzere, Tanzimat politikalarının birçoğunun devam ettirilmiş olmasının da gösterdigi gibi, Abdülhamid'in yüzü geriye dönük değildi.