Yazarın hatıratlarından bahsettiği ilk şahsiyet; Natıkası güçlü bir muallim olarak bahsettiği Hacı Süleyman. Natıka Kubbealtı Lügatinde güzel ve doğru söz söyleyen, belâgatla konuşan, konuşma gücü olarak tanımlanmış. Kitabı okurken Türkçe eserde Türkçeye yapmak zorunda olan çevirilerle sözlüğünüzü eline alıyorsunuz ve kelime dağarcığınız gelişiyor elbette. Maalesef bu bizim hal-i pürmelalimiziz. Yine bu acıklı durumdan bir kesit sunuyor kitap bize.
Hacı Süleyman’ın 1930 lu yıllarda muallim görevinden azliyle neticelenen müfettiş raporlarında kendisinden; “Umumi ve mesleki bilgisi zayıftır. Fıkıh ve Hadis, Tefsir gibi ölü ve orta zamanda merğub (rağbet edilen) ilimlerde bilgisi iyi imiş. Muasırlaşmak mecburiyetinde olan bir milletin muallimi olamaz… Usulü hafızaya yüklenen ve körü körüne ezberleten sakim (sakat) bir usuldür.” Şeklinde bahsedilmiş. İşte Cumhuriyet döneminin İslama ve Müslümanlara aleni düşmanlığından kareler.
Hacı Süleyman, dönemin bu ağır şartlarında (ki öncesinde de yokluk ve savaşlar hâkim) medrese eğitimi görmüş, İslami ilimlerin tedrisatından geçmiş, hafız, imam ve muallim. Ancak Cumhuriyet döneminde muallim olabilmek için cübbesini çıkarmış, sakalını kesmiş. Belki eleştirmek haddimize düşmez lakin “siz onlardan olmadıkça onlar sizden razı olmaz” düsturu ve imtihanlarımız karşısındaki halimiz birer ibret olmalı diye düşünüyorum.
