AkilliBidik: "Gölgelerde kaybolanlara saygı duruşu": Gölgelerde kaybolanlara saygı duruşu Burhan Sönmez beşinci romanı “Taş ve Gölge”de kahramanı Avdo üzerinden bizleri bu toprakların farklı dönemlerdeki tarihine uzanan kısa gezintilere çıkarırken, önceki romanlarından aşina olduğumuz gibi yine Doğu’nun kadim hikayelerinden, masallardan, söylencelerden ve en çok da Mesnevi’den etkilenen kendi iç dünyasına da... - 1000Kitap

AkilliBidik

328 syf.

· Kitabı okudu

9/10 puan verdi

·

Beğendi

·

21 günde okudu

Gölgelerde kaybolanlara saygı duruşu

Burhan Sönmez beşinci romanı “Taş ve Gölge”de kahramanı Avdo üzerinden bizleri bu toprakların farklı dönemlerdeki tarihine uzanan kısa gezintilere çıkarırken, önceki romanlarından aşina olduğumuz gibi yine Doğu’nun kadim hikayelerinden, masallardan, söylencelerden ve en çok da Mesnevi’den etkilenen kendi iç dünyasına da davet ediyor. Köksüz, milletsiz, kimliksiz bir mezar taşı ustası olan Avdo’nun çevresinde şekilleniyor hikaye. Biz zamanda ileri-geri gidişlerle öksüz-yetim Avdo’nun çocukluğuna, ustasından mesleği öğrenişine, aşık oluşuna, aşkı uğruna elini kana bulayışına, mezarlıkta kurduğu küçük ama derin dünyasına, işkenceden kaçan Reyhan’ı sahiplenişine şahit olurken; ülkemiz yakın tarihinin hareketli gündemi de arka planı oluşturuyor. Çocuk Avdo Dersim katliamını şahitlerinden dinliyor örneğin. İsa sayesinde uzaklardaki İkinci Dünya Savaşı cehennemini öğreniyor. Eli kanlı bir katil olarak o idam edilmezken hapishanedeki darağacı siyasi suçlular (!) ile hiç boş kalmıyor; İskilipli Atıf Hoca’dan darbeye kalkışan Talat Aydemir’e, Adnan Menderes’ten gencecik Deniz Gezmiş’e, farklı görüşlerden “düşünce suçluları” ipin karşısına kolayca çıkarılıyor. Avdo yaşadıkça; her biri -hem de utanmazca günümüze kadar- “faili meçhul” kalan bombalı paketlerle saldırılara, Sivas Madımak Katliamı’na, 80 darbesine, işkencelere, Alevilere saldırılara, “şehre göç”e, arabesk furyasına; başka bir deyişle ülkemizin 20. yüzyılının son yıllarına şahitlik ediyor. Çok katmanlı ve çok kahramanlı bir zemin kurmuş Burhan Sönmez. Hikayeler, ortak paydaları Avdo üzerinden birbiri içine geçiyor. Avdo’nun ustası Josef ve misafiri Dikran usta sayesinde Ermeni-Rum-Süryani ustalarla bezeli o çok dilli, çok dinli, çok kültürlü eski yılları izliyoruz. Avdo’nun aşkı Elif sayesinde kardeşi assolist Perihan’ı tanıyor; arabeskin yükseldiği, gazinoların parladığı, kabadayıların gün aşırı adam vurduğu 1970-80lerin atmosferine gidiyoruz. Perihan’ın kızı Reyhan bizi 1980lerin üniversite olaylarına, işkence odalarına, Şef Kobra gibi sadist ve faşist devlet görevlilerine götürüyor. Reyhan’ın kaçışını sağlayan İmam Muhittin ve nüfus müdürü sayesinde rüşvetin konuştuğu yıllara geliyoruz; muhalefetten uzak, haksız kazanca yakın duranların küpünü doldurma dönemi başlıyor. Reyhan’ın oğlu Baki ve arkadaşı Miskal ise bizi tek amacı okulunu sorunsuz bitirmek olan, siyasetten uzak günümüz gençliği ile tanıştırıyor. “

Kuzey”den beri merakla takip ettiğim bir yazar Burhan Sönmez. Her eserini okudum, her birinden de ayrı ayrı keyif aldım. Her kitabında bambaşka, birbirine benzemez tarz ve üsluplarla çıkıyor karşımıza. “

Kuzey”in o mistik havası, “

Masumlar”ın tarih kokan hatıraları, “

Labirent”in yeni çağ kaygıları, “

İstanbul İstanbul”un acı dolu özgürlük özlemi beni etkilemişti. “Taş ve Gölge”nin tarihe saygı duruşu ve varoluşu sorgulamasını da oldukça beğendim. Sadece edebi ve felsefi açıdan değil, bu ülkede son yüzyılda neler yaşandı, kısaca gözden geçirmek isteyenler için de keyifli bir kitap olmuş. Varoluşu sorgulamış Burhan Sönmez. Ölenlerin “Taş” mezarları arasında “Gölge”lerde kalan anıları takip etmiş. Önceki romanlarında farkettiğimiz tasavvufa hakimiyetini, Mesnevi’ye saygısını, çok sevdiği kuyu-zaman-köpek metaforlarını, doğunun unutulmaya yüz tutmuş kadim hikayelerine tutkusunu yine sergilemiş. O “yaşam” ve “ölüm” kavramlarını sorgularken Avdo ustanın hayatı ile birlikte gerçek zamanın da yanıbaşında akıp gitmesine izin vermiş. Günümüzde gölgeler arasında çoğunlukla kaybolan, özgürlük uğruna mücadele eden sayısız isimsiz mezar taşına da bir çok yerde göz kırpmış. Bazı karakter kurguları ile beni kendine hayran bıraktı Burhan Sönmez. Yaşanmışlıklarla giderek bilgeleşen Avdo’yu anne babasını hiç tanımamış, geçmişsiz, kimliksiz resmederek hepimizi toplumsal kimliklerimizden sıyırıp “insan” olma paydasında buluşturmuş. Hafızasını kaybetmiş, acıyla kendi hikayesini arayan “Yedi Adlı Adam” ile Araf’ta kalanlarımızı, geçmişi geride bırakamayanlarımızı resmetmiş. Belki Kudüs’te inanca önderlik etmiş, belki elinde silah masumları vurmuş, belki halkına ihanet etmiştir o “Yedi Adlı Adam”, bilinmez. O bu dünyada kendi cehennemini yaşarken Avdo Usta mezar taşı ile ona ölümden sonrası için bir çıkış mı göstermektedir? “Bu adamın mezar taşı siyah olmalı, dedi kendi kendine, taşın ortasında da yuvarlak bir delik bulunmalı. Deliğin bir yanından bakanlar diğer yandaki boşluğu görmeli. Boşluk, baktıkça büyümeli, derinleşmeli.” Sadist polis şefi, işkenceci Şef Kobra’yı sayfalar arasında usulca kaybedip unutturarak “faili meçhul”ler listesine ekleyivermesi ise büyük ustalık. Nice masum “faili meçhul” adına yapılan bu intikama ve sessiz saygı duruşuna şapka çıkarılır. Bunca güzel hikayenin ve derinliğin arasında Perihan’ın arkadaşı Yüksel, onun sevgilisi Muzaffer, Muzaffer’in hasta annesi, gazino patronu Kalender Bey gibi yan karakterlerin sıradan hikayeleri bana hem gereksiz, hem de keyifsiz geldi. Bu kadar keyifli bir romanın bir anda ağdalı Türk filmi senaryosuna evrilmesi riski tam tadımı kaçıracakken neyse ki çabuk toparlandı. Romanda sevemediğim tek kısım da bu oldu. Her yazdığını merak eder olduğum bu başarılı kalem ile destansı bir seyahate çıkmak isterseniz, buyurun… "Heba etme bir günümü ey canan Bir gün bir ömürlük uzundur Dara atma fer ömrümü ey canan Bir ömür bir günlük uzundur"

Taş ve GölgeBurhan Sönmez · İletişim Yayınları · 2021567 okunma

··

3.105 görüntüleme

@vadimokadaryesildiki ·

Sayenizde Burhan Sönmez’e olan ilgim perçinlendi, ihmal ettiğim bir yazardı. Yakın zamanda başlayacağız artık. Mecbuuur :)))

3 önceki yanıtı göster

@akillibidik ·

Her birinin tarzı ayrı. İstanbul İstanbul gerçekten çok güzel; ama ben sanırım Kuzey ile başlardım 😉

1 sonraki yanıtı göster

Emeğine sağlık canım... Bir ortak okumamızın daha sonuna geldik böylece, sırada ne var🤣 Bu arada benim favorim hâlâ İstanbul İstanbul...

@akillibidik ·

Listemiz uzun nasıl olsa, seçeriz sırayla; oku oku bitmez 😉

Burhan Sönmez okumalarınızı takip ediyorum. Ben de yakında tanışmak istiyorum yazarla. Heveslendirici bir inceleme yine, kaleminize sağlık.

@akillibidik ·

Teşekkür ederim. İncelemelerde de yazdığım gibi, Burhan Sönmez'i edebiyat severlere şiddetle tavsiye ederim; bence Türk edebiyatının son dönemin en iyi kalemlerinden kendisi...

3 sonraki yanıtı göster

Sizin incelemelerinizi ve Seda Hanımın incelemelerini okuduktan sonra Burhan Sönmez'in Taş ve Gölge ile İstanbul İstanbul romanlarını ve başka pek çok yazarın eserlerini internet üzerinden satın aldım. ( tabi şuan kitaplar İstanbul'da ki ailemin evinde. Benim için yazdan sonra okuma fırsatı olacak.) Tüm ictenliğimle belirtmek isterim ki; bu sitede çok az kitapsever, siz ve Seda Hanım gibi böylesine nitelikli, baştan çıkarıcı ya da kışkırtıcı incelemeler yapabilir. Sizin sayenizde özellikle Türk edebiyatında belki parlamaya yeni başlayan, belki kıymetli ama unutulmuş, benim için yepyeni olan yazar ve eserleriyle buluşma, tanışma fırsatı yakalıyorum. Tek yapman gereken okuduklarınızı takip etmek. :)))

@akillibidik ·

Çok sevindim beğenmenize. Ne kadar da onur verici sizden böyle güzel şeyler duymak. Hem kendi adıma, hem de gıyabında @seda_bera için çok teşekkür ederim. Bu sitenin en güzel tarafı bu. Ben sevgili @seda_bera ile bu ortamda tanıştım, o ve onun gibi okumayı seven arkadaşlarım sayesinde zenginleştim, bir çok kazanım elde ettim. Şimdi siz de geldiniz, hoş geldiniz😃👏 Umarım nice okumalarda buluşuruz.

3 sonraki yanıtı göster

Kuzey i okuyorum, içine gömülerek, hayranlıkla, büyük bir keyfle. Burhan Sönmez maalesef ki geç tanıdığım bir yazar oldu. Ama bütün kitaplarını okumaya niyetliyim. Kalemine sağlık. :)

@akillibidik ·

Teşekkür ederim. Burhan Sönmez'i ben de geç tanıdım. Kuzey, İstanbul İstanbul ile birlikte en beğendiğim eseri. Keyifli okumalar...

İncelemenizi çok çok guzel

@akillibidik ·

Teşekkür ederim, beğenmenize sevindim.

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.