Gazzali, irade ile kudret sıfatının içlemsel özdeştirilmesine karşı çıkarak her iki sıfatın farklı anlam ve işleve sahip olduklarını belirtir. Zira Tanrının gerçekleştirdiği ve gerçekleştireceği her fiilin zıttını yapma; mümkün varlıklara mevcudiyet kazandırırken, onları var etmeme seçeneğinin olması gibi. Tanrı'nın hangi fiilde bulunacağını belirleyen ya da etkileyen harici bir neden bulunmadığından, birbirine eşit olan bu iki fiilden hangisini gerçekleştireceğini belirleyecek kudreti sıfatı dışında irade sahibi bir müreccihin olması gerekir.
İlim sıfatı, mâhiyeti gereği var olma ya da olmama ihtimallerine sahip mümkün varlıkların varlığını yokluğuna tercih edememektedir; bu tercihi ancak ilim ve kudret dışında irade sıfatı yapabilir. Çünkü ezelde maluma taalluk eden ilim sıfatı ile bir şeye mevcudiyet kazandıran kudret sıfatı, seçenekler arasında hangi seçeneğin gerçekleşeceğini belirlemez, aksine bunu irade sıfatı gerçekleştirir. Olumsal yapıya sahip alemin var edilip edilmemesi ile var edildiği andan daha önce mi yoksa sonra mı yaratılacağı seçenekleri arasında hangi seçeneğin gerçekleştirileceği irade sıfatına bağlıdır.
Sayfa 291Kitabı okudu
·
118 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.