Şeyh Bedrettin 14. yy da Ankara Savaşı sonrası Fetret Devri'ne giren Osmanlı İmparatorlarından Mehmet Çelebi döneminde yaşamıştır.Mehmet Çelebi ''nin kardeşi olan Musa Çelebi tarafından kadı olarak tayin edilmiş çağının oldukça ileri düzeyinde bir öğrenimle yetişmiştir.Kardeşler arası taht kavgasını yenen Mehmet Çelebi'nin Musa'yi öldürdükten sonra onun birer yandaşı saydığı ,yaşadığı sürece saltanatının sallantıda olacağı nedeniyle Şeyh Bedrettini Serez Çarşısı'nda ve yandaşları Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal'in de çıkardığı isyanları bastırarak saltanatını güvence altına almıştır. Osmanlı kaynaklarına göre Alevilere kendi inançlarını, batinilikle ilgili düşüncelerini aşılamaya çalıştığı, tasavvufla bağdaşmayan, şeriate ters düşen düşünceler yaydığı gerekçesiyle idam edilmiştir.Her ne kadar isyan sebebiyle idama mahkumu dile getirilsede bilgisinin çok geniş olduğu, çağının büyük bir bilgini olduğu, özellikle fıkıh alanında çok güçlü bir bir kimse olduğu kitapta belirtilmiştir. Ancak şeriattan ayrılarak sapkınlığa yöneldiğini,dinsiz olduğunu, peygamberliğini öne sürdüğünü, padişahlığını orataya attığı, bütün malların ortaklaşa kullanılması gerektiği, şeriat ilkelerinin geçersizliğini, Kuranla hadisle bildirilenlerin yanlış olduğunu söylediği, çevresine toplananları kandırdığı, azdirdiğini belirten kaynaklar da yok denilecek kadar az değildir. Kitabın ilk 300 sayfasında Bedrettin'in kişiliği düşünce yapısı, toplumun yapısı düzeni, toplum üzerindeki etkisi ve onu etkileyen yazarlar ( Muhyiddini Arabi , Imam i Gazali) ve kaynaklar üzerinde durulmuştur. Son elli sayfada Bedrettin' in kitabı Varidat ele alınmıştır ( Abdülbaki Gölpınarlı ''nın çevirisinin daha tarafsız ve anlaşılır olduğu belirtilmiş ). Varidar gerçekten kolay anlaşılır bir yapit değildir. Özellikle onun yazıldığı dönemin, toplumun düşüncelerini içeren kavramlar çağımızın insanı için yabancı bir dilin sözcükleri gibidir ( Kitabın son bölümünde çok değişik anlamlar taşıyan bu kavramlarin anlamları birlikte verilmiştir ).Özünde toplumun yaşamına karışmayan, onun dışında kalan birçok düşünce ürünleri, yapıtlar az çok yadirganmistir. Varidatta böyledir artık. Onun değeri Anadolu düşüncesinde, belli bir dönemin ürünü olmasındandır. Özellikle soyut varlıkları yansıtan görüşler daha hızla eskir, toplumdan uzaklaşır, yalnız araştırıcıların ilgilerini çeker. Çağlar geçtikçe okuyucular , inceledikleri yapıtlara kendi anlayış olanaklarina göre anlam verme eğilimi duyarlar. Varidat yorumlarının, çevirilerinin ( aslı Arapçadır )birbirini tutmayişi , birbirine karşıt oluşu da bundandır. Bir eseri, konuyu çok iyi bilmek üzerine uzun boylu düşünmek konuların anlaşılmasına ,sorunların çözümüne yetmez. Eserin onlarca çevirisine rağmen elle tutulur bir kaynaktan okumak isteyenlere Ismet Zeki Eyüboğlu 'nün çevirisi naçizane önerimdir.

Varidatİsmet Zeki Eyüboğlu · Derin Yayınları · 20103 okunma

·

148 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.