Doğrusu Weberci bir yaklaşımda İslam dünyasının kalkınmak için muhtaç olduğu motivasyonu sağlama acizliği içinde gösterilen Eşarilik bile Hristiyanlığın en rasyonel ve özgürlükçü mezhebinden çok daha rasyonel ve insan özgürlüğüne uyumlu bir yoruma açıktır. Buna mukabil, Hristiyanlığın irrasyonel ögeleri, mucizenin gündelik hayattaki muhtemelliğine olan aşırı inanç, rasyonel ve insan özgürlüğüne açık bir yoruma daha az imkân tanir gözükmektedir. Oysa sonuca bakıldığında geriye dönüp her iki din hakkında başka türlü bir hikâye okumaya âdeta zorlanırız. Bunun bir sebebi, kuşkusuz tarihin mahiyetiyle ilgilidir: Geçmişin bilgisi, asla günümüzün taleplerinden bağımsız olarak bize gelmez. Her zaman biz ona gideriz ve talep ettiğimiz şeyleri alırız. Diğer bir sebebi de tabii ki geçmişin bilgisinden taleplerimizi de belirleyen siyasi konumumuzla ilgilidir. Tam bu noktada Bilal Şimşir'in Esat Paşa'ya atfen, benzer bir siyasi bağlamı anlamlandırmak üzere aktardığı çok güzel bir anekdotu anmakta fayda var:
"Malta'da sürgünde olduğu sırada, içinde bulunduğu koşullardan şikâyet eden Esat Paşa, İngilizlere 'Civilization dediğiniz bu mu?' diye sormuş, 'Evet, bu!' cevabını almış, bunun üzerine, anılarını, 'Bizden sonrakilere söyleyeceğim tek şey şu: Yenilmeyeceksiniz!" diye bitirmiş (Şimşir, 1985: 308).
İslam dünyası yenilmemiş olsaydı, bugün hiç şüphe yoktur ki Aydınlanma'nın proje ettiği insan, İslam düşünce tarihinde nelerin eksik bırakılmış olduğu sorusu karşısında kimsenin aklının ucundan geçmezdi.
·
81 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.