"...biz zaten kördük..."
Saramago, kendisi okumakta geciktiğim yazarlarda başı çeker Çok şükür okuduk kendisini. Ve evet dostum pişmanım. Daha önceden okumalıydım. Ama geç olsun güç olmasın.
Saramago bu yapıtında bir anda kör olan insanları anlatıyor. Körlük bir salgına dönüşüyor ve hızlıca koca bir ülkeyi sarıyor. Herkes kör oluyor. Bir kişi hariç. Bu kişi kitabın ana karakterlerinden olan göz doktorunun karısıdır. Bu bir spoiler değil. Çünkü kitabın arkasında yazıyor. Zaten kitabın başlarında bunu rahatça anlıyorsunuz.
Kitapta kör(âma) olan insanların çektikleri zorluklara değinilirken körlük kavramıyla toplumsal bir eleştiri de yapılıyor. Eleştirilerin sosyolojik boyutu gerçekten inanılmaz. Düşünsenize herkes kör, körler birbirlerini öldürüyor, birbirleriyle kavga ediyor, birbirlerinden çalıyor kimse bunları görmüyor ama hissediyor. Ama kimse karşılık vermiyor. Gören tek bir kişi dışında.
Saramago Nobel ödüllü bir yazar. Şimdi Nobel bir yazarın alabileceği en büyük ödüllerden birisi. Belki en büyük ödüldür. Her yazarın harcı değil yani. Nobel ödüllü yazarlarda fark ettiğim bir şey oldu. Genel olarak çoğunda bu vardı. Bu adamlar inanılmaz aykırı. Edebiyat üstü yazıları var. Kurallara sadıklar ama aynı zamanda da aykırılar. Anlattıklarıyla gerçeklere farklı bir boyut kazandırıyorlar. Ben şimdi bu kitaptan şöyle bir şey çıkarttım:
Toplumda onlarca suç işleniyor, yüzlerce hata var herkes bunların farkında ama farkında olanlar görmezden geliyor, susuyor. Yani körlük yapıyor!(belki yanlış anlamışımdır) Şimdi bunu anlatan bir romanı yazarken dümdüz yazmak var. Ama Saramago farklı bir boyuttan bakmış olaya. Kendi bakış açısını elştirisiyle harmanlamış. Ortaya da böyle güzel bir eser çıkmış.
Beni en çok etkileyen şey kitabın kurgusu oldu. Tamam harika eleştiriler, tavsiyeler, sözler, olaylar vardı ama bunları sağlayan en temel şey kitabın kurgusuydu. Bana göre iyi kurgulanmış bir kitap iyi bir yazarın elinin altında harika bir yapıta dönüşür. En iyi örnek Dostoyevski abi. Kitaplarının kurgularını görmenizi tavsiye ederim. İyi kurgu iyi kitap ortaya çıkartıyor. Saramago'da harika bir kurgu yapmış. Özgünlük muazzam zaten. Kısıtlı bir mekanda belli karakterler çevresinde harika olaylar döndürmüş. Kitapta hiçbir karakterin ismi yok. Adam daha ne yapsın? Baya karakterlerin ismi yok. Kimine doktor diyorlar, kimine polis diyorlar, kimine gözü siyah bantlı yaşlı adam diyorlar. Körsen isimlerin bir manası yok herkes aynıdır. Kitapta birçok karakter var ve hiçbirinin ismi yok. Kimin aklına gelirdi? Saramago'nun aklına gelmiş. Sağlam kurgu, iyi karakter kadrosu, özgünlük, usta kalemlik... Nobeli sonuna kadar hak etmiş Saramago abi.
Kitabı hassas olan okurlara tavsiye etmem. Okurken daha neler diyip şok olacağınız bölümler var. O yüzden kendine güvenen okurlara tavsiye eder, hassas okurlara ise uzak durmalarını tavsiye ederim.
Keyifli okumalar...
