Bruce Masters, Osmanlı İmparatorluğu'nun Arapları 1516-1918 adlı kitabının yazım süreci hakkında bilgi verirken, üniversite de lisansüstü öğrencilik yıllarına kadar giderek, kaynaklarda 'bazı sorularının cevabını' bulamaması sonucu bu kitabın oluştuğunu anlatıyor. Kitap 7 bölüm, önsöz ve sonuç kısımlarından oluşmaktadır. Bu bölümler ise, Arap topraklarında Osmanlı saltanatının kuruluşu ve bekası 1516 - 1798, Osmanlı yönetiminin kurumları, Erken modern toplumda ekonomi ve toplum, Alimlerin ve velilerin dünyası, İmparatorluk savaşta, Tanzimat ve yeniden Osmanlılaşma dönemi, İlişkinin sonu'nu içermektedir. Yazar kitabın oluşum sürecini anlatırken bir de Arapların kendi tarihlerini öğrenme süresinde yaptıklarından bahsederek birbirlerine kaynaklık edecek bir çalışmayı ortaya çıkartmış. Bruce Masters, Osmanlılar döneminde Arapların 'Sosyal ve Kültürel Tarihini' anlatırken, hem iç hem de dış kaynaklardan yararlanıyor. Kitap Arap teba ile (teba kavramını 20. yüzyıl Arap milliyetçileri Türkleri efendi, Arapları teba şeklinde kullanıyor) Osmanlı yönetimi arasındaki ilişkilere ve Arapların buna nasıl baktığını da anlatıyor. Suriye, Yemen, Mısır, Irak, Kuzey Afrika ülkelerinin Osmanlı yönetimi altına girmesi, burada yaşanan sıkıntılar, yönetici sınıf arasında dönen dolaplar, yapılan ince hesaplar, kendi içlerinde yaşanan siyasi, sosyal, dini, kültürel çatışmalar da yer alıyor. Peki, Osmanlı bu kadar uzun süre bu topraklarda nasıl kalabildi? Buralarda bulunması güç kullanımıyla mı ilgili yoksa gönüllü bir ortaklık sonucu mu? Yazar bu ve benzeri sorulara da cevap arıyor. Yine Osmanlı'nın Mısır, Mekke, Medine, Irak, Suriye'yi nasıl yönettiği konusunda da bilgiler veriyor. Bu yönetim şekline orada bulunan elitlerin nasıl baktığını da anlatıyor. Kitap popüler bilgiler içermek yerine belli tarihler arasında sosyal ve kültürel bir tarih derlemesi içeriyor. Tarihi olaylar karşılaştırmalı bir düzen içinde ele alındığı için tarafların görüşlerine de yer veriliyor. Sünni, Şii Müslümanlar ile Ortodoks, Katolik Hristiyanlar arasındaki çekişme ve çatışmalardan da bahsetse de sürtüşme yine de dünden bugüne sürmektedir. Osmanlı güçlü olduğu dönemde, Arap toprakları ya da Mezopotamya tabir edilen geniş coğrafyayı egemenliği altına almıştı. Değişen şartlar altında hem Osmanlı hem Avrupa devletleri hem de özellikle 18.yüzyıldan itibaren Arap coğrafyasında iç unsurların bazı şeyleri farklı algılamaya başlaması yeni kıvılcımların da yanmasına sebebiyet verir. Genel tarih okuması için faydalı; bilgilendirici ve birinci el kaynaklardan da yararlanmasıyla da güzel çalışma olmuş. Kitap İngiltere, Cambridge Üniversitesi tarafından 2013 tarihinde yayımlanmış. Türkçe baskısı ise Haziran 2017'de Doğan Kitap'tan çıkmış. Bu kitabı 10 - 17 Şubat 2021 tarihleri arasında okudum. Bu yazı ise 23 Ekim 2021 tarihinde 1000Kitap sitesine eklendi. Tavsiye ederim.

Osmanlı İmparatorluğu'nun Arapları 1516-1918Bruce Masters · Doğan Kitap · 201716 okunma

··

98 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

S. Ali