Müzik ve Şiddet Korelasyonuna Yönelik Önyargılı Çalışmaya Tepki
Arabesk müziğin şiddet eğilimlerine etkisi hakkında ufak bir araştırma yapıyordum ve konuyla ilgili kaynak taraması yaparken şöyle bir yüksek lisans tezi ile karşılaştım:
file:///C:/Users/tr/Downloads/235511.pdf
Okumaya başladıktan kısa bir süre sonra şunu fark ettim ki, tez büyük oranda ön yargılar ve peşin hükümlerle yazılmış. Örneklendirerek anlatayım. Bu yüksek lisans tezi 2009 yılında yayımlanmış ve Aksaray'ın "taşra" olarak niteleyebileceğimiz bölgelerindeki okullarda, 1000 öğrenci üzerinde çalışılmış. Araştırmadan çıkan sonuca göre öğrencilerin büyük bir çoğunluğu Rap ve Hip Hop müzik dinliyor. En fazla dinlenen şarkıcılar ise sırasıyla Ceza, İsmail YK, Grup Hepsi ve Sagopa Kajmer. Tezin yazarı da bu durumdan yola çıkıp, yukarıdaki sanatçıların şarkı sözlerini inceleyerek -büyük oranda peşin hükümlerle ve ilk dört sırada iki adet rap müzisyeni olmasından da hareketle- şiddet ve Rap müzik arasında bir bağlantı kurmuş.
Gelelim objektif olması gereken "akademik" çalışmanın eksiklerine. Öncelikle araştırmanın yapıldığı sıralarda ben de bir ilköğretim öğrencisiydim. Bu nedenle araştırmanın yapıldığı ortamın içinden gelmiş biri olarak yorum yapacağım.
İlk olarak, listede İsmail YK'nın olmasının tek nedeni dönemin "hit"i olmasıdır. Hatırlarsanız bir ara Aleyna Tilki, Çağatay Akman gibi şarkıcılar aniden parlamış ve sonra çabucak gündemden düşmüşlerdi. İsmail Yk'da o dönemin Aleyne Tilkisi idi. Herkesin dilindeydi. Hatta şöyle bir anımı anlatayım: Okulda yıl sonu etkinliği vardı ve biz bahçede arkadaşlarla kolasına maç yapıyorduk. Maç hararetli ve çekişmeli devam ederken bir anda etkinlik için kurulmuş olan hoparlörlerden İsmail YK 'Bas Gaza' şarkısı duyuldu. Şarkının girişindeki motor sesinden itibaren orada futbol oynayan 10-15 erkek çocuk, şarkı bitene kadar çıt çıkarmadan bekledi ve ancak şarkı bittikten sonra maça devam etti.
Diğer taraftan Ceza'nın birinci sırada çıkmasının tek nedeni ise dönemin meşhur dizisi ADANALI'dır. Dizinin müziklerini Ceza yapmıştı ve bu dizi ergenler tarafından büyük bir hayranlıkla takip edilmekteydi. Hatta şunu iddia ediyorum; ilkgençliği 2008-2012 yıllarına denk gelen her erkek çocuğunun hayalinde bir gün Maraz Ali gibi olmak vardır ve yine aynı jenerasyonun her ferdi Ceza'nın Yerli Plaka ve Fark Var şarkısını ezbere bilir. Dolayısıyla burada öncelikle belirlenmesi gereken husus, TERCİN EDİLEN MÜZİK TÜRLERİNE, GÖRSEL MEDYANIN VEYE İNTERNETİN NE DERECE ETKİSİNİN OLDUĞUDUR. Aynı çalışma 2009 değilde 2004 yılında yapılsaydı listenin ilk üç sırası şu şekilde olacaktı:
youtube.com/watch?v=T25OsCc...
youtube.com/watch?v=EcBWGEN...
youtube.com/watch?v=U2h0SMp...
Hepsi grubunun, en çok dinlenenlerde ilk dörtte yer alması ise yine 2007-08 yılları arasında yayınlanan Hepsi 1 dizisi ile alakalıdır. Ve Hepsi 1 grubunu listeye sokan öğrencilerin tamamının kız öğrenciler olduğunu düşünüyorum. Çünkü yine kendi sınıfımda onlar gibi giyinip konuşmaya çalışan kızlar olduğunu hatırlıyorum.
Sagopa Kajmer ise Ceza'nın promosyonu olarak listeye girmiş olmalı ve nispeten daha mütedeyyin ailelerin çocukları tarafından dinlenmiştir diye düşünüyorum. Tabiki burada varsayımlar ve kişisel tecrübeler üzerinden giderek, tezin 'eksikleri'ne dikkat çekmek ne kadar sağlıklı bilmiyorum ama asıl ulaşmak istediğim nokta, böyle bir çalışma yapılırken araştırmacının duruma dahil olması gerektiğidir. Yani Rap müziğe veya İsmail YK gibi sanatçılara ve eserlerine yukarıdan bakıp, bunlar kötüdür demekle olmuyor maalesef. Bu şarkıların neden dinlendiğidir asıl olan.
Öte yandan tezin girişinde:
"Bu çalışmada, şiddetin gençler ve çocuklar üzerindeki etkissini vurgulamak, şiddet oluşumundaki nedenleri belirleyerek, BU NEDENLER İÇİNDE ŞARKI SÖZLERİNİN ÖNEMİNİ ORTAYA KOYMAK OLMUŞTUR." gibi bir ifade kullanılmış ancak tezin tamamında, şarkı sözlerindeki şiddet unsurlarının, çocukların davranışlarına ne şekilde yansıdığı belirtilmemiştir. Bu konu sadece "olabilir" olasılığından ileriye taşınmamıştır. (Tezin sonunda yer verilen anket sorularına bakarsanız, zaten amaçlar ve araçlar arasındaki tezatı görürsünüz. )
Tezin bir bölümünde:
"Elbette şarkı sözü ve resim örnekleri verilen şarkıcı ve müzik gruplarının tüm şarkı sözleri aynı derecede şiddet öğeleri ve argo sözler içermemektedir. Türkçe sözlü Rap ve Hip Hop şarkılarının olumlu mesajlar veren örnekleri de yok sayılamaz. Ancak çoğu öğrenci tarafından ezbere bilinen bu şarkılar, ne amaçla yazılmış olursa olsun, genel olarak incelendiğinde video klipleri, şarkı sözleri, bu müzikleri yapanların davranışları ve yaşam biçimleri gençler ve çocuklar üzerinde şiddete yönelmeye neden olabilir. Şiddetin yanında aşırı cinsellik, sigara kullanımı gibi davranışlar da dikkat çekmektedir." baştaki ön yargıdan uzaklaşılmış gibi görünülse de, üçüncü cümle ile tekrar ön yargılar devreye girmiş ve genelleme yapılarak Rap tekrar kötülenmiştir. Rap'i günah keçisi ilan ederken kullanılan şarkılar ise Ceza'nın Ceza Sahası, Sagopa'nın 21 yaşında yaptığı Siktirin Gidin şarkısı ve yine Ceza'nın Sahtiyan'la beraber yaptığı ama muhtemelen kendinin bile unuttuğu 3 Atlı 7 Katlı şarkısı. Ceza'nın en sıkı takipçilerinin bile bilmediği bu parçaları bulmak için tez yazarının uzun zaman harcadığı belli. (Bu arada tezde Norm Ender'in Eksik Etek şarkısı da Ceza'ya mal edilmiştir. Konuya uzaklık derken bundan bahsediyorum.)
Evet bu şarkılarda fazlaca argo kullanılmıştır. Ancak çalışmanın ıskaladığı diğer nokta, en sık dinlenen şarkıcıların değil şarkıların belirleyiciliğidir. Yani Ceza'nın Ceza Sahası şarkısı çok küfürlü ve şiddet içerikli olabilir anca bu durum sanatçının tüm diskografisine, o müzik türünün diğer icracılarına ve o müzik türüne genellenemez.
Alın size Karacaoğlan'dan bir-iki mısra:
"Çözemedim ak göğsünü düğmeden
Emsem dudağını kimse duymadan"
"Turunç memelerin seyran edeyim,
Kerem eyle ak göğsünü açındı."
Ne yapalım şimdi? Karacaoğlan'ı silip atalım mı tarihten? Kitaplardan mı çıkaralım erotik diye? Kaldı ki sanatın her alanında, her dönem iyi ve kötü eserler verilmiştir. Duyarlı bir insana düşen görev seçicilik konusunda dikkatli olması ve çocuklarını da bu yönde geliştirmesidir. Elbette burada şarkıcılara da büyük görevler düşüyor. Milyonlarla ifade edilen takipçi sayıları olan insanlar, yaptıkları işlerde şiddet, suça özendirme, alkol, sigara ve bilumum kötü davranışa yer vermemelidir. Şarkı sözlerini yazarken, klip, film, reklam çekerken de bu tutumu devam ettirmeliler. Ancak neticede 'kumanda da seyircinin elinde.'
Son olarak birkaç güzel Rap şarkısını da alta bırakıyorum. Hala ön yargılı olanlar sözlerini 'duyarak' dinlerlerse beelki fikirleri değişebilir.
youtube.com/watch?v=zhvnwTm...
youtube.com/watch?v=aGITX3e...
youtube.com/watch?v=L5K3IxI...
youtube.com/watch?v=0iJiI6K...
·
462 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.