Cahil Filozof, Voltaire’in ahlak, teoloji ve az biraz da siyaset felsefesi üzerine kendine düşüncelerinin derlemesi. Yaşlılık döneminde kaleme aldığı eser, Candide ve Safdil’de ruhban sınıfını her fırsatta ısırmasından olsa gerek, kendisi hakkında okuyucuda belli belirsiz de olsa hissettiren bir teizm karşıtlığı fikrini yıkar şekilde başlıyor. “Meğer,…” diyor okuyucu ve, “…sen hiç de göründüğün gibi değilmişsin. Ateist damgası yemiş filozofların düşüncelerini kötülemen, ontolojinde birincil prensibi kabul edip varlık vardır demen, panteizm karşıtı görüşlerin, kozmolojik argümanın babası kişilerin skolastik güzellemeleri vs hep bunu gösteriyor. Demek yaşlanınca sen de hep o eleştirdiğin doktrinleri kendine öğreti seçer olmuşsun. Nerede kaldı şimdi senin aydınlanma çağı yazarlığın…” diye düşünüyor. Fakat kitap ilerledikçe aslında konunun kendisi olmadığı, onun yerine; Voltaire’in hayat boyu topladığı çiçeklerden edindiği özütü damıtıp imbiğinden geçirerek iyi-kötü bir sonuca ulaştığı yada ulaşma yolunda gelebildiği son noktayı iyi niyetiyle paylaşmaya çalıştığı görülüyor. Esas vermek istediğinin de, çoğu antikçağ filozoflarının ve hatta öncesi dönemlere kadar uzanan efsanelerin öğretilerinde geçen ahlak felsefesi anlayışındaki erdemlerle, bilgi felsefesi bağlamında insan aklının ön planda tutulmasındaki gereklilik olduğu görülüyor. Tüm bunları yaparken de dönemin siyasetinde hala etkili olan ortaçağ uygulamalarına cesur eleştirilerle açık bir dille cahilliklerini söylemeyi de ıskalamıyor. Voltaire’in sadece eserlerine değil ama onlardan bağımsız olarak kendisini de merak eden, derinliğini ve dünya görüşünü anlamaya çalışan okurlar için kendi kaleme aldığı kaynak niteliğinde bir eser. Küçümsenmeyecek bir külliyata sahip ve toplum nezdinde yüksek kalibrede uzunca bir süre etkili olmuş Voltaire’in kitabının ilk ve son bölümlerine verdiği başlıklar, 72 yaşında ulaştığı tekamülü de göz önüne alınca, çok şey anlatır gibi.

Cahil FilozofVoltaire · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20201,961 okunma

·

264 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.