Türk edebiyatının ilk toplumcu-gerçekçi romanı olarak geçen Çıkrıklar Durunca Osmanlı döneminin ekonomisinin bozulduğu dönemi anlatmaktadır. Zira romanın adındaki çıkrıkların durması da devletin kendisine has ekonomik düzeninin sekteye uğramasının meteforu olarak karşımıza çıkıyor. Romanda Osmanlı Devleti'nin nasıl yarı sömürge durumuna düştüğü köylü, komprador tüccar/burjuva, devlet üçgeninde anlatılıyor. Yabancı malların ülkeyi sarması karşısında bu malları ülkede satan tüccarlar gelişerek köylünün yerli üretimini kesme yoluna giriyor. Bu durumda yerli üretimi (çıktıklarıyla) sağlayan köylüler isyan ediyor. Devlet bu isyanın düzen bozucu olduğu kanaatiyle isyancılara karşı geliyor. Böylece bir anlamda komprador-devlet ittifakıyla karşılaşıyoruz. Tabi bu ekonomi-politik temelde gelişen olaylar sarmalını din çatışmaları takip ediyor. İsyan eden köylülerin Alevi olması karşısında biraz da kompradorların alevlendirmesiyle Sünni İslam'ın savunucusu devleti görüyoruz. Kitap ilk toplumcu-gerçekçi roman olması yönüyle eksikleri olsa da Osmanlı'nın ekonomik sisteminin yara alması olgusunu son derece başarılı bir şekilde işliyor. Tüm Batı dışı toplumlarının yaşadığı bu olayı bizim nasıl geçirdiğimizi görmek için okumanızı tavsiye ederim.

Çıkrıklar DuruncaSadri Ertem · Salkımsöğüt Yayınları · 2014532 okunma

·

191 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Caner Alkış