Sorulmaması Gereken Sorular 2 - Hilmi Yavuz
**
2. 'Merak've 'Tecessüs' farkına ilişkin sorular:
Rahmetli Cemil Meriç hocayla yaptığım bir konuşma sırasında kendisine 'merak ettiğimi' söylediğim bir konuyu sordum. Hoca, 'Bu soru, merak değil, tecessüs sorusudur.' dedi ve açıkladı: 'Merak, kayıtlı, kayda geçmiş olanı öğrenmek istemektir. Basit bir misâl: Jean-Jacques Rousseau'nın 'Emile'i ne zaman yazdığını merak edebilirsin. Rousseau'nun biyografini bulur, öğrenirsin: Bu, meraktır. Tecessüs ise, kayda geçmemiş, herhangi bir yerde kayıtlı olmayanı öğrenmek istemektir.'
Buna ilişkin örnek bir durum da benim başımdan geçmiştir: Ben Bilkent Üniversitesinde hocayken, Evliya Çelebi konusunda dünya çapında bir uzman olan A.B.D'li Türkolog Prof. Dr. Robert Dankoff, bizde bir konferans vermişti: Fevkalade ilginç bir konferanstı. Konusu, bermutat Doğu/ Batı sorunsalı! Prof. Dankoff, dikkate değer bir farktan söz etti: Dedi ki: 'Doğu devletlerinde padişahlar ve devlet yönetici bürokrat kullar kamusal alana daimâ başları örtük olarak çıkarlar: Bu ya sarıktır, ya kavuktur, veya fes. Buna karşılık batılı devletlerde imparatorlar ve krallar, bazı istisnai durumlar dışında kamusal alana daima başı açık olarak çıkarlar. Doğulu sultanların, vezirlerin yükü ağırdır. Mesela, farklı kavuk türleri içinde mücevveze çok ağırdır.' Konferans bitti: Öğrencilerimizden bir kızımız parmak kaldırıp şu soruyu sordu: 'Hocam, mücevveze çok ağırdır dediniz: Acaba kaç kilo?
Dankoff, bu soruya cevap vermedi. Konferanstan sonra kızı çağırdım ve elbette Cemil Hoca'yı yad ederek, 'Kızım' dedim, “Mücevvezenin kaç kilo olduğunu herhangi bir ansiklopedide ya da konuyla ilgili bir kitapta bulabilirsin: Ama asıl sorman gereken soru şuydu: "Doğuda ve Batıda hükümdarlar niçin kamusal alana başı kapalı ve başı açık olarak çıkıyorlar. Çünkü, bu Dankoff'un bir tesbiti. Ve yanıtı, bir yerde kayıtlı değil...'
Anlayacağınız, soru sormak, sanıldığı kadar kolay değildir; hangi tür sorulmaması gerektiğini bilmek gerektir.
·
75 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.