Sürpriz Sınav Paradoksu(s.47) Kitapta bir adamın idama mahkûm olmasını ve önümüzdeki hafta bir sabah 5’te adamın idam edileceğini ve adamın bunu bir gece önceden tahmin edemeyeceğini ele alan bir paradoks anlatılır. Ben mahkûmun yerine kendimi koyduğumda pazartesi idam edileceğimi düşünürdüm. Ya da gerçekçi olursak ağlamaktan düşünebileceğimi pek sanmıyorum. En olmadı Bir İdam Mahkûmunun Son Günü kitabını hatırlayıp kendime gülerdim konuya dönecek olursak bu paradoksu düşünürken idam mahkûmu gibi bizde ilk altı sabah idam edilmemişsek 7. sabah idam edilemeyiz deriz. Altıncı sabah idam edilmeyeceğimizde beşinci günün gecesi anlarız ki hâkimin dediğine göre idamı anlamamamız gerekir böyle düşünürsek pazartesi idam edileceğimizi anlarız ki bunu da anlamamamız gerekir. Hal böyle olunca paradoksa göre hiç idam edilmemeliyiz mahkûm olarak fakat bir Salı sabahı idam ediliriz. Bu paradoksun benzerlerini türetmek te pek zor olmadığını anlatan kitap bize sürpriz sınav paradoksunu verir. Öğrencilere öğretmen, önümüzdeki hafta sınav olacaksınız ama hangi gün olacağınızı bilemeyeceksiniz der. Öğrencilerde idam mahkumu gibi( sınavların öğrencileri idam etmek olduğunu mu ima etmiş yazarımız diye düşündüm :d) hesaplar yaparak bu hafta sınav olmayacakları kanaatine varırlar fakat Salı günü öğretmen onları sınav yapar. Bu dişli paradoksa baktığımda anladığım kadarıyla oyunun kuralı illa ihlal edilecek fakat kaçıncı hamlede yapılacağı sürpriz ve Ali Nesin’ in Gazoz kapağı oyunuyla % 100 olasılıkla kurallara uygun oynanmadığını görürüz. Bu paradoksu okuyunca ölüm geldi aklıma ölümümüzde bir tür paradoks mudur? Ne zaman ölceğimizi bilemeyiz ama bir gün öleceğimiz kesindir. Ve ya yaşamda hep kural dışı hamleler kazananları kaybettirmemiş midir? Haklarımız yaşama hakkı dâhil bu kural dışı hamleler yüzünden ihmale uğramamış mıdır? Kısacası bu paradoksta biz her ne kadar saf olursak olalım hep öğrenciyiz. Süpriz sınav paradoksundaki gibi hamle hakkımız yok. İstemediğimiz veya istediğimiz bir oyundayız ve kural ihlallerini bekliyoruz. Bazen bunu ailelerimiz yapıyor bazen sınır komşularımızda gördüğümüz gibi devletler. Aslında hepimiz istendik insan için ihlallerle donatılmış hayatların kurbanlarıyız. Peki, bunu değiştirmek mümkün mü? Paradoksa bakarsak, belki sürprizi ortadan kaldırırız belki oyunu tek hamleye indiririz fakat gerçek yaşamda ölüm harici bir değişim var mı?

Matematik ve Gerçek (Felsefi Tatta Matematik Yazıları)Ali Nesin · Nesin Yayınevi · 200973 okunma

·

85 views

İlayda

@ilaydiaaa ·

24 January 2022 22:29

Gerçek Nedir Ne Değildir? Gerçek başkasını ikna edebildiğin ölçüde gerçektir… Belki de kitabın en derin konusu buydu koskoca filozoflar bile gerçeğe tanım bulamamışken, ayrılıklara düşmüşken, beni ikna eden bir tanımdı bana göre gerçek ise hissedebildiğim, dokunabildiğim, düşüncelerimde var edebildiğimdi. Bunun yanı sıra kavgaları getirdi aklıma siyasi, agresif, öylesine olan her kavgada illa haklı taraf haksız taraf vardı ve her zaman başkasını haklı olduğuna ikna eden haklıydı. Tıpkı onun gibi varlığıma ikna olursa insanlar ben vardım. Kimse beni görmediği takdirde neydim? Düşünebiliyordum ama görünmüyordum? Ben hangi paradokstum belki de kendimi koskoca evrende bir karbon ayak izine sahipken(varsayım)çok önemsiyordum☺

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

İlayda