Matematik İlimler Hakkında
Nazari aritmetik ilmi genel olarak sayıları, tek ve çift olmaları gibi birbirleriyle ilişkilendirilmeksizin özleri gereği her bir sayıya ait olan nitelikleri, birbirleriyle ilişkilendirildiklerinde eşitlik ve fazlalık, bir sayının diğer bir sayının bir parçası veya parçaları olması veya onun iki katı misli olması veya ondan bir parça veya birkaç parça büyük olması veya aralarında bir oran olması veya olmaması gibi, sayılara ait olan her türlü özelliklerini inceler. Bu ilim ayrıca birbirlerine ilave edildikleri veya toplandıklarında, birbirinden çıkarıldıkları ve çıkarmaları yapıldığında, bir sayınnn başka bir sayıda bulunan birimler sayısınca çarpıldığı veya başka bir sayıda bulunan birimler sayısınca parçalara bölündüğünde ortaya çıkan özelliklerini inceler.
Ameli geometri ilmini bilen herkes, bu ameli sanatın konusunu teşkil eden maddi bir cisimde bulunması bakımından zihninde doğrular, yüzeyler, dörtgenler, daireler ve üçgenler tasavvur eder.
Nazari geometri ilmi ise genel ve mutlak olarak, yani bütün cisimlerde bulunması bakımından cisimlerin doğru ve yüzeylerini inceler. O hangi cisimde olduğuna önem vermeksizin zihinde genel olarak yüzey, dörtgen, daire ve üçgenleri, ağaç veya duvar veya demir olarak düşünmeksizin, tersine bütün bunları içine alan genel bir hacimli cisim düşünerek hacimli cisimleri tasavvur eder.
İlimler bütünü içine giren işte bu ilimdir ve genel olarak doğrular, yüzeyler ve hacimlerin şekillerini, büyüklüklerini, birbirlerine eşit veya birbirlerinden fazla oluşlarını, vaziyet ve tertip çeşitlerini, nokta, açı ve benzerleri gibi onlara ait olan şeyleri inceler. Ayrıca o onlar içinde orantılı olanlarla olmayanları, onlardan meydana gelen şeylerle gelmeyenleri, ortak olanlarla farklı olanları, rasyonel ve irrasyonel olanları ve bu ikisinin çeşitlerini de araştırma konusu yapar. Bunlardan meydana gelen her şeyin yapılma tarzlarını, bunlardan çıkarılma durumunda olan her şeyin çıkarılma biçimlerini, bütün bunların sebeplerini, neden öyle olduklarını bize kendisinden şüphe duyulması mümkün olmayan emin bir bilgi veren burhanlarla bildirir.
Geometri ve aritmetiğin temelleri ile ilkeleri ve bu ilkelerden çıkan başka şeyleri olduğunu bilmek gerekir. Bu ilkelerin sayısı sınırlıdır; onlardan çıkan şeyler ise sınırsızdır.
Tedbir İlmi:
Maddeler ve duyusal cisimlerde öyle haller vardır ki matematik ilimlerinde varlığı burhanlarla ispat edilmiş şeyler bu varlıklara herhangi bir biçimde ve herhangi bir tarzda uygulanmak istenirse, bunlar ona engel olurlar. Bundan dolayı tabii cisimlerin kendilerine uygulanmak istenen şeyi kabul edebilecekleri ve buna engel olan şeylerin ortadan kaldırabilecekleri bir hale getirilmelerine ihtiyaç hissedilir. İşte tedbir ilimleri, sözünü ettiğimiz şeylerin sanat yoluyla meydana getirilmeleri, tabii ve duyusal cisimlerde fiilen ortaya konmaları için gerekli olan tedbirlerin ve usullerin bilgisini veren ilimlerdir.
27-38
·
109 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.