Yunan edebiyatı okumalarında bir an çok korktum, hep Brezilya dizisi kıvamındaki Yunan mitolojisi gölgesi altında mı kalacak diye. Sonra imdata Euripides’in Medea adlı eseri yetişti. Üzerine birçok perspektif var. Yunan edebiyatı ilk kitap önerim şimdiden belli oldu. “Onura kavuşacak kadın cinsi, çamur atmayacak kimse bundan böyle kadınlara.” “Bir kez doğuracağıma, üç kez savaşta savaşmayı yeğlerim.” Euripides bu alıntılarla beraber en sonunda Yunan edebiyatında kadını yücelten bir yazar olarak karşımıza çıkıyor. Yunan edebiyatı okumaları yaparken şunu fark ettim ki filozoflardan şairlere, şairlerden yazarlara herkes kadın imgesinden kötü, başa bela bir şekilde bahsediyor. Kadınlardan o kadar nefret ediliyor ki kendi yarattıkları mitolojilerinde bile kadının yaratılışı hakkında asıl amacın Zeus’un insanları cezalandırmak amacıyla kadınları yarattığı söyleniyor. İşte böyle kadın düşmanı bir edebiyat karşısında Euripides’in Medea adlı güçlü kadın karakteri Yunan edebiyatına farklı bir perspektif getiriyor. Medea ile ilk kez 6 sene önce tiyatro oyununda tanıştım. Geçen yaz Yunan mitolojisi incelememde yakından tanık oldum, şimdi ise Euripides’in eseriyle birlikte direk konuya vakıf oldum. Konusunda birçok perspektif barındırdığı için uzun bir aradan sonra incelememi uzun tutacağım. Taşların yerine oturması için öncelikle Medea’nın hikâyesini kısaca hatırlatayım. İason, Medea’nın ülkesini fethetmeye gittiğinde Medea İason’a âşık olur ve ülkesi, babasına, abisine ihanet etmeyi göze alarak İason’a yardım eder. İason’un savaşı kazanmasına yardımcı olur. Savaş sonunda Medea, İason ile evlenir. Bu evlilikten 2 çocukları olur. İason yerleştikleri ülkedeki Kral Kreon’un kızı ile Medea’yı aldatmaya başlar. Aldatılan Medea, kıskançlık krizlerine girer ve öfke patlaması yaşar. İntikam için yanıp tutuşur. Bunu fark eder Kral Kreon, Medea’yı ülkeden kovar, sürgüne gitmesini ister. Gidecek yeri olmayan Medea intikam almadan gitmek istemez. Zehirli elbiselerle önce Kral ve kızını öldürür. Daha sonra intikam almak amacıyla kendi 2 çocuğunu da öldürerek kaçar. Böylelikle İason’dan intikam almış olur. Öncelikle eseri okurken diğer eserlerin bazılarında da dikkatimi çektiği için söylüyorum aldatılan insanların başta Zeus olmak üzere tanrılardan yardım istemeleri. Yunan mitolojisine hâkim olanlar iyi bilir: Yunan tanrıları kadar gayri meşru ilişkilere giren, birbirini aldatan, kimin eli kimin cebinde olduğu bilinmeyen bir topluluk yoktur herhalde. O yüzden aldatma konusunda Tanrılardan yardım istenmesi epey tezat geldi. Aldatma konusu ise sadece Yunan zamanına ait olmayan günümüze kadar gelen evrensel bir konu. Peki, aldatma konusunda sadece erkeklerin suçlu görülmesi ne kadar doğru? Eserden yola çıkarsak Kral’ın kızı, sonuçta İason’un evli, 2 çocuklu olduğunu biliyordu. Bunu bile bile hem cinsine acımadan bu işin sonunu hiç düşünmedi. Bundan dolayı genel anlamda kadınlar kötü, yok erkekler kötü, yok şu ırk kötü, yok şu parti kötü, yok şu topluluk kötü gibi… genellemelere her zaman karşı çıkanlardanım. İnsanları böyle sınıflandıran insanlar hayatları boyunca yanılgı içinde olacaktır. İnsanlar aslında Amir Khan’ın Her Çocuk Özel’dir filmindeki replikteki gibi dil, din, ırk, cinsiyet fark etmeksizin ikiye ayrılır: İyi insanlar ve Kötü İnsanlar…. Medea’nın trajedisi ve başına gelenler anlatılırken. Medea’nın karakterini de tartışmamız gerekir. Sırf bir erkek uğruna Vatanını, babasını, ailesine ihanet etti ve sattı. Eser boyunca Ah soylu Medea! Vay başına gelenler! diye ağıtlar yakılırken bir nevi kendi eden kendi bulur veya herkes hak ettiğini yaşar gibi kalıplaşmış ifadeleri doğrular bir hikâyenin içinde kendi buldu. Peki, kocasından intikam almak için 2 çocuğunu öldürmeye ne demeli? Anton Çehov’un öykülerinde değindiği, Nuri Bilge Ceylan’ın “Bir Zamanlar Anadolu”da filminde işlediği bir konu vardı: İnsan sırf başkasını cezalandırmak için intihar eder mi? Medea’da da buna benzer durum söz konusu sırf kocasını cezalandırmak için çocuklarını öldürdü. Anne ve baba olmak çocuklarının üstünde her şeyi yapabilme hakkını verir mi? Medea, çocuklarını feda etmiş bir anne figürü!!! Bak, bak, bak, sen. Bu hakkı kimden almış acaba? Fedakar mı, katil mi? Tartışmasız katil!?

MedeaEuripides · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20191,804 okunma

·

155 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Yusuf Ziya Sağlam