Adalet arayışı özgürlük,
özgürlük arayışı adalet arayışıdır. Her hukuk sistemi, adalet söylemi ile etkinlik
alanını arttırmak isteminde olmakla birlikte, pratik hayatın teorik ve idealist
duygulardan farklı olması sebebiyle yeri/fırsatı geldiğinde adalet bekletilip
unutulan ve göz ardı edilen bir kadere sahiptir. Bu açıdan hukukun adaleti
pragmatist bir niteliktedir. Hukukun adaleti, korumak ve düzen sağlamak
iken adaletin hukuku ise evrensel ve yaşatıcıdır. Hukukun adaleti dogmatik
iken adaletin hukuku ise dinamik, eleştirel ve inşa edicidir. Hukukun adaleti,
insanı bağımlı kılarken bağımlılığın kaynağında çoğunlukla dış yaptırımlar
vardır. Adaletin hukukunda ise buyruklar özgürleştirici ve içtendir. Hukukun
adaleti belki çok sayıda insanın mutluluğu için az sayıda insanı göz ardı edip
taleplerine çoğunluğun gücü nedeniyle cevap vermeyebilir. Oysa adaletin
hukuku, gerekçesi ne olursa olsun hiçbir bireyin adaletten umut kesmesini
doğası gereği kabul etmez.