Hannah Arendt, Totalitarizmin Kaynakları'nda terk edilmişlik (loneliness) ve yalnızlık (solitude) arasındaki farktan bahseder. Arendt, seçilmiş bir "kendisiyle baş başa olma" hali olarak yalnızlığın karşısında, totaliter rejimlerin tahakküm araçlarından biri haline gelmiş terk edilmişliği yerleştirir ve terk edilmişliği "özel yaşamın yok edildiği, kendini düşmanlıklarına maruz kaldığı ötekiler tarafından kuşatılmış halde bulma ve dünyaya ait olmama" şeklinde tanımlar. Müller de 1994 tarihli Yürekteki Hayvan'ının merkezine tam da bu dezoryante "terk edilmişlik" hissini yerleştirir. Müller, otokurmacanın postmodern köklerinin temellerini attığı romanında Çavuşesku Romanya'sında kendisi ve arkadaşlarından aldığı parçalarla bize klostrofobik bir bildungsroman rollercoaster'ı yaratır. Müller'in Doğu Bloğu'na dair batılı gözlere "yerel" gelen Yürekteki Hayvan'ı, ezilmiş halkların tarihsel gerçekliğinin kırık aynalarda yansıması ya da politik bir palimpsest olarak karşımızda yükselir. Müller'in "diktatörlük hakkında "odun kadar" gerçekçi bir roman yazılamaz" diskurunu onun bugün Nobel Müzesi'nde sergilenen "tırnak makası" ile birleştirmek de Yürekteki Hayvan'ın bu "yükseliş"teki tarzını anlamak için elzemdir. Müller, insanın içine işleyen anlatısını gerçek hayatta gazetelerden kesip hazırladığı "gerçeklik kolajları"na benzer şekilde tasarlar. Romana adını da veren "yürek hayvanı" başta olmak üzere çok sayıda neolojinin tekrarlı kullanımı, "saç telleri" ve "erik" başta olmak üzere anaforlaşan alegoriler ile Müller bize bir nevi kesintili ve bağlaçsız bilinç akışı olarak tanımlayabileceğimiz parataksik bir anlatı tarzı ile klostrofobik bir baş dönmesi bahşeder. Bu "hastalıklı bir keyif veren" baş dönmesinin en büyük kaynağı da, Müller'in romanın geneline yayılmış ben anlatıcılı şimdiki zaman anlatısını üçüncü tekil flashback'lerle bölmesi olarak gösterilebiliriz. Yürekteki Hayvan'ı bir başyapıta dönüştüren, Müller'in bu "düzyazıda şiiri baştacı eden" kolaj anlatısını dünyanın en korkunç ve daima olmaya devam edecek bir hikâyesini anlatmak için kullanmasıdır elbette. Müller muktedirler tarafından işgal edilmiş özel hayatlarında önce birbirlerine, sonra kendilerine güvenlerini kaybeden insanların hikâyesini hak ettiği şekliyle anlatır bize. Yürekteki Hayvan, insanın temel güven duygusunun kökünü kurutmanın korkunç mümkünlüğünün zamansız bir kanıtıdır. Müller gerçeğin şairinden başkası değildir aslında. Eksik eksik ama hep fazla.

Yürekteki HayvanHerta Müller · Siren Yayınları · 2022152 okunma

·

327 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.