Le Bon'un Grup Aklını İncelemesi
Grupta her duygu ve eylem bulaşıcıdır ve bu bulaşıcılık bireyin kişisel çıkarını kolektif çıkarlara kurban ettiği ölçüde artar.
Bu fenomeni anlamak için, bazı yeni fizyolojik keşifleri akılda tutmak gerekir. Çeşitli süreçlerle, bireyin, karakter ve alışkanlıklarla oluşmuş olan bilinçli kişiliğini tamamen yitirmiş olması, onu yok eden ve kendisi ile tamamen çeli şen eylemler gerçekleştiren yönlendiricinin (grup başının) tüm önerilerine itaat eden duruma getirilebileceğini biliyoruz. En dikkatli araştırmalar, özgün bir bireyin grupta geçirdiği uzun bir süreden sonra, ya grup tarafından verilen manyetik etkinin sonucu olarak ya da bilmediğimiz başka bir nedenden dolayı, hipnotize olmuş bireyin kendini hipnotize edenin ellerinde bulduğu hayranlık hâlini andıran özel bir hâlde kendini bulduğunu göstermektedir. Bilinçli kişilik tamamen ortadan kaybolduğunda irade ve muhakeme etme yeteneği kaybolacaktır. Tüm hisler ve düşünceler hipnoz eden kişi tarafından belirlenen yönde yol alır.
Burada, bir gruptaki bireyi anlamamıza yardımcı olmak için bir başka önemli nokta daha var: "Dahası, örgütlü bir grubun parçası hâline gelen kişi medeniyetin merdivenindeki birkaç basamağı iner. Gruptan izole hâldeyken ekili bir birey olabilirken bir kalabalığın içinde barbar, yani içgüdüleriyle hareket eden bir yaratıktır. Kendiliğindenliğe (doğal, içten, spontane davranış), şiddete, gaddarlığa ve aynı zamanda ilkel varlıklarda olan coşku ve kahramanlığına sahiptir." Daha sonra, bireyin grup içe risinde geçirdiği yaşantısında entelektüel yeteneklerinde azalma başlar.
Aşırılığa eğilimli olan bir grup sadece aşırılık ile uyanılabilir. Grup üzerinde bir etki yaratmak isteyen kişiler argümanlarında mantıksal bir ayarlamaya ihtiyaç duymaz, söylemlerini en zorlu renkler ile boyamaları, abartmaları ve aynı şeyi sürekli tekrarlamaları gerekir.
Sahip olduğu büyük gücün de bilincinde olan bir grup, neyin doğru ve neyin yanlış olduğuna dair kuşkuya yer vermediğinden, tahammülsüzlüğü ölçüsünde grup içi otoriteye itaat eder. Güce saygılıdır ve sadece bir zayıflık biçimi olarak görse de nezaketten biraz etkilenebilir. Kahramanları ne talep ederse etsin, güç hatta şiddet dâhil, itaat edenler yönetilmek, ezilmek ve efendilerinden korkmak isterler. Bu tür grup temel olarak tamamen muhafazakardır ve tüm yeniliklerden ve ilerlemelerden derin bir nefrete uzak durup ve geleneklere olan sınırsız saygıya sahiptir.
Bir grubun entelektüel kapasitesi her zaman bireyinkinin çok altındayken, ahlaki davranışı kişinin derinliklerinin altına gömüleceğinden, grubun yükseldiği kadar yükselebilir.
Gruplarda en çelişkili fikirler, aralarındaki mantıksal çelişkiden kaynaklanan herhangi bir çatışmaya yol açmadan, yan yana bulunabilir ve birbirlerine tahammül edebilir.
Son olarak, gruplar gerçeğe susamamışlardır. Yanılsamayı talep ederler ve onsuz yapamazlar. Gerçek olanın üzerinde gerçek dışı olanın devamlılığını savunurlar, doğru olandan etkilendikleri kadar yanlış olandan daha fazla etkilenirler.
Bir grup asla efendi olmadan yaşayamayan itaatkâr bir sürüdür. İtaat konusunda böylesine bir susamışlık ile kendisini içgüdüsel olarak efendisine teslim eder.
Lider grubun inancını uyandırmak için güçlü bir inançla (bir fikirle) kendisine hayranlık oluşturmalıdır.
Dahası, hem fikirlere hem de liderlere "prestij" adını verdiği gizemli ve dayanılmaz bir güç atfeder. Prestij; bir birey, bir iş ya da bir fikir tarafından üstümüzde uygulanan bir tür tahakkümdür. Kritik yetimizi tamamen felce uğratır ve bizi hayretle ve saygıyla doldurur.
Hipnozda oluşan hisse benzer bir duygu uyandırıyor gibi görünmektedir. Le Bon, kazanılmış veya yapay prestij ile kişisel prestij arasında ayrım yapar. Birincisi, kişinin geleneksel olarak içinde bulunduğu; adına, servetine, itibarına, görüşüne, sanat eserlerine vb. bağlıdır. Her hâlükârda geçmişe dönük olduğu için, bu şaşırtıcı etkiyi anlamada bize çok yardımcı olamaz. Kişisel prestij, sanki bazı manyetik büyülerin çalışması ile ortaya çıkan güç ile bağlantılı bir şekilde her şeyin kendisine itaat etmesini sağlayan liderlerden olmak birkaç kişi için geçerlidir. Bununla birlikte, tüm prestij de başarıya bağlıdır ve başarısızlık durumunda kaybolur.
Sayfa 38Kitabı okudu
51 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.