1920 yılında Paris yakınlarındaki Ville d’Avray'da doğan ve klasik müzik tutkunu olan annesi Yvonne'ın, Puşkin'in yazdığı "Boris Godunov" adlı tiyatro oyununun, Mussorgsky'nin düzenlediği operasını izledikten sonra ismini koyduğu Fransız yazar, şair, müzisyen, şarkıcı, gazeteci, senarist, oyuncu, eleştirmen, çevirmen ve maden mühendisidir Boris Vian. "Vernon Sullivan" takma adıyla da yazan Vian, daha çok yazdığı roman ve tiyatro oyunları ile tanınır. 1946 yılında en tanınmış üç romanı olan Günlerin Köpüğü, Mezarlarınıza Tüküreceğim ve Pekin'de Sonbahar'ı yazdığında, henüz 26 yaşında olan yazar, 23 Haziran 1959 günü Mezarlarınıza Tüküreceğim adlı romanından uyarlanan filmin galasında, Cinéma Marbeuf’te kalp krizi geçirmiş ve kaldırıldığı hastanede henüz 39 yaşında iken hayatını kaybetmiştir. Savaş sonrası döneminin, sosyo-kültürel yapısından kesitler barındıran Günlerin Köpüğü'nde, yozlaşmış bir dünyada yaşanan naif bir aşkı ve ardından gelen ölümü gerçeküstü bir zeminde işleyerek iki günde tamamlamıştır ki alkışlıyorum kendisini. Her ne kadar bir yandan Colin ve Chloé'nin, diğer yandan da Chick ve Alice'in aşklarına tanık olsak da kitaba tamamen aşk romanı demenin yanlış olacağı kanaatindeyim. Çünkü yazarın, kendine has ironik bir dille yazdığı, yine kendine has bir sözlük yarattığı sürrealist romanda, modern dünyayı, bürokrasiyi, kapitalist sistemi, kiliseyi, dini, makineleri, savaşı ve yozlaşmış toplumu da eleştirdiğine şahit oluyoruz. Zaman ve mekân kavramının kaybolduğu kitapta Vian‘ın bir karakteri bir bölümde evdeyken, hemen sonraki bölümde aniden arkadaşıyla kafede oturup konuşur hâle gelebiliyor. Bu noktalarda okuyucu bazen kurgudan kopsa da bir süre sonra Vian'ın bu tür küçük oyunlarına alışıyorsunuz. Sokakların bataklık hâlini alması, yürürken karakterlerin ayaklarının batması, aşçının mutfak borularından çıkan yılanbalığını yakalayıp yemek yapması, din adamlarının caz müziği eşliğinde ilahiler okuması, İsa, Meryem ve Tanrı'nın düğünde misafirleri olması, Chloé hastalandığında Colin‘in evinin küçülmeye başlaması, evcil farenin evdekilerle sohbet etmesi, evdeki güneş ışığının azalmasıyla birlikte evdekilerin giderek mutsuzlaşması ve aşçı Nicholas'nın yedi yaş birden yaşlanması gibi olaylar okuyucunun zihnini zorlasa da okurken yüzünüzde hafif bir tebessüm de oluşturuyor. Kitapta her an her şey olabiliyor ve bir süre sonra bu duruma adapte olmak dışında bundan sonra neler olacak acaba diye beklenti içine bile girebiliyor okuyucu. Karakterin bir el savuruşuyla camdan içeri giren güneş ışığının açısını değiştirmesi ya da kırılan camların kendi kendilerini onarması gibi olaylar artık o kadar da gerçekdışı gelmiyor size. Vian‘ın caz aşkı ve tutkusu, Sartre‘la (kitapta Partre olarak geçiyor) olan dostluğu ve ona hayranlığı kitabın neredeyse her sayfasında karşınıza çıkıyor. Bunun dışında Simone De Beauvoir, Emmuska Orczy ve Molière gibi yazarlara da selam çakmayı unutmayan yazar bir çok caz sanatçısını, bestecisini ve şarkılarını da (ki okurken dinlemek de çok keyifliydi) kitabında esgeçmemiştir. E Yayınları'ndan okuduğum kitabın Elif Ertan çevirisi oldukça başarılıydı, dipnotlarla desteklenen, Vian’ın hayatındaki ögelerin kitaba nasıl yansıtıldığına dair detaylar gayet güzel ve açıklayıcı anlatılmıştı. Vian’ın kendine has uydurma kelimelerini de Türkçe'ye gayet güzel yedirmiş ki beni en gülümseten noktalar oldu diyebilirim. Jean-Sol Partre Tiksinti (Bulantı) Piyanokteyl Kauçuktraklaştırılmış-halı Aklayıp-paklayıcı Enstütrüt Biglesanabana dansı Ayinhane Başkopos Şişvişreli Dublözon Doktorluketme çantası Profesör Kolkenarıkemiren Varşak kürkü Antikçağcı Esasduruşoldum Uçanıkaçırmayanbol oyuncası İtfayiyecist vb. gibi. Kitabın başında Gilbert Pestureau'nun kitapla ilgili önsöz niteliğindeki açıklaması da kitabın daha iyi anlaşılabilmesi açısından gayet aydınlatıcıydı. Kitabın dışında, 1968 yılında Charles Belmont yönetmenliğinde "L'Écume des Jours" adıyla ilk defa sinemaya da uyarlanan roman, 2001 yılında Go Riju yönetmenliğinde "Chloé" adıyla bir Japon filmine ve 2013 yılında da Michel Gondry yönetmenliğinde "L'Écume des Jours" adıyla sinemaya uyarlanmıştır. Film uyarlamalarının yanısıra Rus besteci Edison Denisov tarafından da 1981 yılında operaya uyarlanmıştır. Son zamanlarda okuduğum kitaplar içinde beğendiklerim arasında yer alan ve filmini de en kısa zamanda izlediğim romanı, sürrealist roman severler için kesinlikle tavsiye ederim. Kitapla kalın...

Günlerin KöpüğüBoris Vian · E Yayınları · 20111,784 okunma

··

1.720 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Nihal Yurtseven