"Bana hayatın en zor iki dersini vermiş olan insanı unutsaydım vefasızlık olurdu: Bu derslerden birincisi dünyanın en büyük gücüne, paranın gücüne boyun eğmemekti; ikincisi ise tek bir düşman edinmeden yaşayabilmekti." Kitapta yer alan "Unutulmayacak Bir İnsan" isimli hikâye, yine kitapta yer alan diğer iki novelladan (Sahaf Mendel ve Görülmeyen Koleksiyon) çok daha etkileyiciydi bana göre. Kuşkusuz bunda, yaşanmış bir olay olmasının etkisi büyük. Bu olayı Zweig'ın yaşamış olmasının etkisi çok daha büyük. Hikâye, yazar ile Anton isimli, paraya değer vermeyen, para yerine dost biriktiren ve mutluluğu bu şekilde yakalayan otuz yaşlarında bir adam arasında geçer. Bir gün yazar, köpeğiyle birlikte bir yürüyüşe çıkar. Yürüyüş sırasında köpeğinin huysuzlandığını fark eder fakat sebebinin ne olduğunu anlayamaz. O sırada otuz yaşlarında, yoksul görünüşlü bir adamın yanlarında yürüdüğünü fark eder ve adamı dilenci zanneder. Fakat bu adam; az sonra köpeğini, ona rahatsızlık veren şeyden kurtaracak olan adamdır: "'İşte çıkardım,' dedi ve güldü, elindeki şeyi havaya tutup 'şimdi tekrar zıplayabilirsin köpekçik,' dedi." Yazar, bu iyiliği karşısında adama teşekkür etmek ister fakat teşekkür edemeden adam ortadan kaybolur. Yazar, bu olayı aşçısına anlatmaya karar verir. Adamın bir mesleği olup olmadığını sorar. Kadın, onun paraya ihtiyaç duymadığını ve bu sebeple mesleği olmadığını söyler: "Anton'un bir şey yapması gerekmiyor. İhtiyacı olan şeyleri insanlar ona verir. Anton parayı umursamaz. Onun paraya ihtiyacı da olmaz." Yazar, adamın nasıl bu kadar paraya ihtiyaç duymadan yaşayabildiğine anlam veremez ve onu biraz daha yakından tanımak amacıyla çatısını tamir etmesi için evine çağırır. Adam yazarın evine gelir ve çatıyı tamir edip çıkar. Adama ikinci kez teşekkür borçlanan yazar, borcunu ödemesi için aşçısını tembihler. Aşçı kadın, adama altı şilin vermek ister fakat adam yalnızca iki şilin alır ve aşçı kadına, "Doktor Beyin bana verebileceği fazladan bir paltosu var mı?" diye sorar. Yazar bunu öğrenince adamın bir dileğini yerine getirebilme fırsatı yakaladığı için sevinir ve ona bir palto verir. Adam, yazarın ihtiyacı olmayan, kullanmadığı diğer giysileri olduğunu görünce yazara onları ihtiyacı olan birilerine götürmeyi teklif eder. Yazar, adamın bu davranışından çok etkilenir ve teklifini kabul eder. Adam ise yazarın teklifini kabul etmesi karşısında şu sözleri söyler: "Eşyalarını hiç düşünmeden ihtiyacı olanlara dağıttığın için çok iyi bir adamsın." Adamın bu iltifatı yazarı oldukça duygulandır ve yazar, şimdiye kadar kitaplarına yapılan iyi yorumların bile onu bu iltifat kadar mutlu etmediğini söyler. Zweig, aslında paranın ne kadar değersiz olduğunu, tıpkı Anton gibi parasız da itibar kazanılabileceğini, hakikatin para değil de dost biriktirmek olduğunu vurgular. Paraya sıkıştığı her an Anton'u anımsadığını ve hiç kimsenin manevi dünyasına bu kadar katkı yapmadığını ifade eder. Anton'un çok fazla paraya ihtiyaç duymadan, kıt kanaat geçinerek mutlu yaşayabilmesinin insanlığa örnek olmasını ister: "Herkes, başkalarının yardımına koşan, karşılığında ise ihtiyacından fazlasını istemeyen Anton gibi yaşasa, karmaşık ekonomimiz için daha iyi olmaz mı?" Yazar bu hikâyeyle; bize aç gözlülüğün hiçbir faydası olmadığını, çok az parayla da geçinilebileceğimizi, yardımseverlikle de saygınlık kazanabileceğimizi -ki Anton, yoksul olmasına rağmen yardımlarıyla itibar kazanır- ve servet dediğimiz şeyin aslında gerçek dostlar olduğunu anlatır. Bana göre, 21. yy.da Anton gibi az paraya ihtiyaç duyarak yaşamanın biraz zor olduğu açıktır. Son dönemlerde, ülkece ekonomik olarak oldukça zorlu günler geçiriyor olmamız da bu açıdan acı bir gerçek. Fakat yine de Anton gibi manevi dünyamızı zenginleştirmek için çabalamamız gerektiğini ve yazar gibi parasal sıkıntı çektiğimizde Anton'u hatırlamanın, bizi biraz da olsa manevi açıdan rahatlatacağını düşünüyorum. Unutulmayacak Bir İnsan, Anton gibi yaşamak isteyenler için başucu öyküsüdür. Tıpkı kitabın arka kapağında yer alan cümledeki gibi, "Unutulmayacak Bir İnsan ise yazarın mutlu yaşamanın formülünün servet yerine dost biriktirmek olduğunu işaret ettiği, yüreklerimizi ısıtan bir öyküsüdür."

Sahaf MendelStefan Zweig · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20228,2bin okunma

·

279 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.