Voltaire inat mı inat, müşkülpesent, her şeyi eleştiren, sivri, garip bir tip. Adeta 18. yüzyılda ölmüş, ruhu birkaç bölüme ayrılıp Ali Poyrazoğlu, Okan Bayülgen, Hıncal Uluç, Canan Karatay ve Enver Aysever'e reenkarne olmuş. Gerçi beyimiz Türk olarak doğmak istemezdi.
Timon'a rahmet okutan Voltaire, (Candide ou L'optimisme) eserinde ise sivri dilini güzel kullanmış; banal "her işte bir hayır vardır" mantığıyla dalga geçmiş.
Araya gereksiz bir şekilde tragedya eleştirisi, ırk eleştirisi, kültür vesair eleştirisi sokmasa olmazdı elbet.
Leibniz olayı ise basit bir hayat görüşü olarak optimizmden biraz daha felsefî bir konu: Determinizm, olasılık, entropi, kozmos ve kaos gibi konular... Ama Voltaire de bunun farkında elbet. Yine de Leibniz'in söylemini basite indirgeyerek saldırmayı seviyor allahın manyağı. Korkulur...
