Item: Zeytindağı
Rating: Rated 8
Author: Mikail Balcı

Mikail Balcı

@Ogretmen_Okur·

20 April 2022 00:16

176 syf.

· Kitabı okudu

8/10 puan verdi

Zeytindağı - Batan Geminin Malları Bunlar! (Yarışma Kitabı)

Devletler de tıpkı insanlar gibi doğar, büyür, yaşlanır ve ölürler, der İbn Haldun. Osmanlı Devleti, büyük bir coğrafyaya hüküm sürmüş, 600 yıldan fazla varlığını devam ettirmiş bir devlet. Her güzel şeyin bir sonu olduğu gibi Osmanlı da o sona çok yaklaşmıştır. Girilmemesi gereken bir savaşa girilmiş, yapılmaması gereken hatalar yapılmış ve çöküş kaçınılmaz olmuştur. Eser, saltanatın Suriye, Filistin ve Hicaz'da son yıllarını ele almaktadır. Tarihe ilgisi olanlar Cemal Paşa, Enver Paşa ve Talat Paşa'yı bilirler. Falih Rıfkı'nın Cemal Paşa'nın yanında uzun süre yer almasından dolayı eserin büyük bölümü Cemal Paşa merkezli geçer. Bunun nedeni Cemal Paşa'yı övmek ya da kötülemek değil, o yıllarda onun yanında yer alması ve Cemal Paşa'nın o bölgede ekin olmasıdır. "Ümit, hayal ve iyimserlikten yoğrulan bu altın çağ, bir dede başı kadar yıpranmış, çileden geçmiş ve ağırlaşmış, onu omuzlarımın üstünde güç tutuyordum." (s. 18) Bir savaş... Neden o savaşın içindeyiz? Ve o savaşı kim kazanacak? Fransız taraftarı Cemal Paşa Alman hayranı Enver Paşa Kim sürükledi bizi bu savaşa? Neden kullandırdık kendimizi Almanlara? Yerimiz neydi o savaşta? Savaşı daha çok cepheye yayıp Almanlara avantaj sağlamak... Bir nevi yem olarak savaştayız. Başımızda Alman komutanları... Anadolu çocukları Anadolu dışında her yerde savaşta. Kimi soğuktan donarken kimi sıcaktan heba olmakta... Ve o savaşa girilmesinin yanlış olduğunu ifade eden yegane lider Mustafa Kemal Paşa: "Mustafa Kemal, Büyük Harbe girmek aleyhinde idi: Kafa ve sanat adamı olduğu için!" (s. 110) "Mustafa Kemal Kurtuluş Harbini bırakmak fikrinde asla bulunmadı: Vatan adamı olduğu için!" (s. 110) Ama daha tarih sahnesinde yerini alamamış. "1913'te bir Mustafa Kemal, yüzyıl sonrası için bile hayaldi, fantazi romanlarında bile yeri yoktu." (s. 30) Birkaç yıl sonra tarihe damgasını vurmaya başlayacak ve o damga yıllar boyunca silinmeyecektir. "Salondan çıktıktan sonra, Hacı Adil'e bu zatın kim olduğunu sordum. - Mustafa Kemal Bey, dedi. Sonra biraz şaşıca gözlerini manalaştırarak, ilave etti: - Yamandır!" (s. 31) O tarih sahnesine çıkana kadar Enver ve Cemal Paşa ağır basıyor. Hatta Enver Paşa: "Ben Allah tarafından büyük Türk hakanlığını kurmaya vekilim. Git evinde rahat uyu!" der eserin bir bölümünde. Niyet halis olsa da uygulama o yönde olmaz ve çöküş durdurulamaz. Arap meselesi! Neden bilmem Araplardan çektiğimizi çok az yerden çekmişizdir millet olarak. Osmanlı altına boğarken her defasında destek yerine köstek olma huyları... Dinin, imanın yerini paranın almış olması. Adeta bir batan gemi misali önce onların yolma, yağmalama çabaları... Belki çok eleştiri kaynağı olacak ama Hac konusunda da net fikirler var eserde: "Medine, Peygamber ölüsü ile tüccarlık eden bayağı ahlaksız simsar yuvalarından biridir. Her Medineli uzaklardan gelen saf halka, bu harap ve pis çöl köyünün taşını, toprağını, kuyu suyunu kırk defa öptüre öptüre satar." (s. 60) Esere bir tarih kitabı, bir anı kitabı, bir tarihi belge veyahut yer yer bir gezi yazısı olarak dahi bakabilirsiniz. İlk bölümlerde devletin içine düştüğü durum, o bölgelerde verilen mücadeleler ele alınırken son bölümlere doğru toplumun yapısı, düşünce biçimi, çölün etkisi eserde derinlemesine yer edinir kendine. Orada yaşayan insanların Osmanlı'ya bakış açısına, kendi içlerindeki gelenek ve göreneklere, çölün insanların yaşamını nasıl etkilediğine, askerlerimizin o çölde neler çektiklerine kadar birçok bilgi karşınıza çıkar okurken. Bir ayak izi sizin için ne ifade eder? O ayak izinden oradan geçenler ile ilgili hangi bilgileri çıkarabilirsiniz? Kaç yaşlarında olduğu, ne zaman geçtiği?.. Hadi canım bu kadar mı! Kadın mı, aşık mı, telaşlı mı? Hani Anadolu insanı kilimlere duygularını işler ya, çöl insanı da çöldeki ayak izinden insanın duygularına kadar tanırmış. Her coğrafya kendine özgü o kadar çok şeyi barındırıyor ki... Çok da uzatmadan incelememe son vermek istiyorum. Çok da uzatmadan incelememe son vermek istiyorum. Yakup Kadri'nin deyişiyle Cumhuriyet devri edebiyatının en büyük hadiselerinden birini teşkil eden bir eser. Ve Hüseyin Cahit der ki: "Bir muharrir, bütün ömründe böyle bir kitap yazabilmişse, dünyaya beyhude gelmemiş demektir." Yer yer insanı yorsa da okunması gereken eserlerden bir tanesi. Ben

Eyüpsultan Belediyesi'nin yarışması vesilesiyle okumuş oldum. Umarım siz de en yakın zamanda güzel bir vesile ile esere başlarsınız. Keyifli okumalar kıymetli okurlar. Şimdiden okuyan, paylaşan, fikir paylaşan herkese minnettarlığımı sunuyorum.