İnsan
nasıl yaşamalı? İnsanın iyi bir hayat sürmesi için neler gerekir? Bu soruyu
kısaca şöyle yanıtlayabilirim: İnsan ancak türn yetenek ve olanaklarını
kullandığı ölçüde mutlu olur.
Aristoteles üç tür mutluluk olduğunu söyler: İlk tür mutluluk, ar-zu ve
isteklerin olduğu bir hayattır. İkincisi, özgür ve sorumlu bir vatandaş olarak
varolunan hayattır. Üçüncü tür mutluluk ise araştırmacı ve filozof olunan
hayattır.
Aristoteles, insanın mutluluğu için bu üç koşulun da bir arada varolması
gerektiğini ısrarla belirtir. Tek yönlülüğü reddeder. Ve bu-gün yaşasaydı
yalnızca bedeni ya da yalnızca aklı kullanmanın tek yönlülük olduğunu söylerdi
kuşkusuz. Bu iki uç, dengesiz bir yaşam biçiminin ifadesiydi ona göre.
İnsanlarla ilişkilerimizde de "altın orta"yı tutmaktan sözeder Aristoteles: ne
korkak ne çılgınca atılgan, sadece cesur olacağız. (Cesaretin azı korkaklık,
çoğu çılgınlıktır.) Ne cimri ne savurgan, sadece bonkör olacağız. (Aşırı
bonkörlük savurganlık, az bonkörlük cimriliktir.)
Platoncu ve Aristotelesçi ahlak, Yunan tıp bilimini hatırlatır: yalnızca dengeli
ve ölçülü olarak mutlu ya da "uyumlu" insan olunur.