Cahiz’in değişik hayvan türleri üzerinde incelemeler yaptığı, hayvanların organlarını keserek deneye tâbi tuttuğu, onlara zehir içirerek vücut üzerindeki etkilerini gözlemlediği rivâyet edilmektedir. Zâten onun en büyük eseri el-Kitabu’l-Heyevan’dır. (Hayvan türleri üzerine araştırmalar.) Cahiz’in deney ve gözlemciliğiyle 750 yıl sonrasının Bacon’unu çağrıştırdığı gibi hayvan türlerinin evrimi ile ilgili görüşleri de Darwin’in “Türlerin Kökeni” kitabını hatırlatmaktadır. Zâten Cahiz’le birlikte İbn-i Miskeveyh, İhvân-ı Safâ grubu, Molla Sadra, Mevlânâ gibi kimi sîmâların Âlem görüşlerinin evrimci olduğu biliniyor. Ancak bunların Darwin’in savunduğu evrimden farklı tarafı, işi götürüp Allah’a bağlamalarıdır. Doğrusu, yaratılış-evrim sentezi son derece çarpıcı bir Âlem görüşünün ortaya çıkmasına vesile olması bakımından araştırmaya değer bir konudur...