Gönderi
167 syf.
·
Not rated
Kang Youwei’in Gözünden 1908 Türkiye'si
Kang You Wei geç Qing hanedanının 20. Yüzyılda yetiştirdiği önde gelen siyasi düşünürü, entelektüeli ve reformcusuydu. Wei'nin Guangxu İmparatoru'na artan yakınlığı ve etkisi, imparator ile üvey annesi, vekil İmparatoriçe Dowager Cixi arasında bir çatışmaya yol açmıştı. Fikirleri, başarısız olan Yüz Gün Reformu'nda etkili oldu. Bu reformu sona erdiren Cixi darbesinin ardından Kang kaçmak zorunda kaldı. Çin için meşruti bir monarşi istemeye devam ederek dünya üzerindeki ülkeleri incelemeye başladı.
Wei aralarında İstanbul’un da bulunduğu birçok yere seyahat etti. İstanbul’a 1908 yılında gelmiş, teferruatlı alanında kendisine özgü bir seyahatname kaleme almıştır. Çin'de 1913 yılında basılan bu seyahatname 100 yıl sonra ilk kez Giray Fidan tarafından Türkçe'ye tercüme edildi. Kang, Osmanlı ve Çin'i 'Doğu'nun iki hasta adamı' ilan ediyor ve hangisinin önce öleceğini kestirmeye çalışıyordu. 1898 yılında Çin İmparatoruna yazdığı 'Türklerin Zayıflaması' adlı raporunda Osmanlı Meşrutiyeti'nin Çin için uygun bir örnek olabileceğini söylemişti. Gözlem kabiliyeti ile rapor gibi bir seyahatname kaleme almış olabilmesi ayrıca bir başarı. Şahsım adıma Wei'nin bizi yani Türkler ve Çinlileri akraba olarak tanımlamasına katılmadığımı belirtmekle onun ilerigörüşlülüğüne hayran olduğunu söyleyebilirim. Mançu idaresindeki sürgün bir Han Çinlisi olarak Sultan Abdülhamidin saraya kapanmış ve burnunun dibini göremeyen biri olduğunu gözünün çekiğiyle görmüş de bizim bakar körler görmeyip bir de dizisini çekmiş. Ne denir? Eseri okurken bazı hususların hiç değişmemiş olması ziyadesiyle canımı sıktı. Adaletin satın alınabilir oluşu bugün hem Türkiye'nin hem de Çin'in müşterek bir sorunudur. Evet Çin bugün ekonomik olarak Türkiye'den daha büyük fakat bu sosyal haklarla gelen bir ilerleme değil bilakis insanları ezip sistemin çarkları arasında yok ederek, ucuz işçilik ve fason üretimle elde ettiği bir konum. Tarihi tecrübemizle çok gaileler atlattık, hal böyleyken bugün Türkiye'ye Çin modelini önerebilecek kadar gerçeklikten kopuk yaşayan siyasilerimizi gördükçe ülkem ve milletim adına üzülmeden edemiyorum. Youwei "Türkler biraz saf ve muhafazakar" diyor bunlar istismar edilmemesi gereken hasletlerdi fakat ne yazık...
·
430 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.