#voltaire takma adı altında tanıdığımız yazarın asıl adı, François-Marie Arouet’tir. Voltaire, oyunlar, şiirler, romanlar, denemeler ve tarihi eserler dâhil olmak üzere hemen hemen her edebî formda bizlere eserler bırakan bir yazardı. Yaşadığı dönemin, katı sansür yasaları altında maruz kaldığı riske rağmen, özgürlüğün bir savunucusuydu. Din ve konuşma özgürlüğü, Katolik Kilise ile devletin ayrılması gerektiğini savunanlardandı. Eserlerinde sık sık dini dogmaları ve hoşgörüsüzlüğü ironi ustalığı ile eleştirdiği için, polemik yaratmakla suçlanırdı. Voltaire bu eserinde, düşüncesinin ana hatlarını özetlemekte ve felsefenin temellerine meydan okuyarak cehaleti bir bilgeliğe dönüştürmektedir. Yetmiş iki yaşında iken yazdığı bu eserde, değişen düşünceleri nedeniyle, kendi kendini eleştirmekten de kaçınmıyor. Arouet, Spinoza, Descartes, Thomas Aquinas, Leibniz ve birçok filozof tarafından geliştirilen felsefi sistemlerin iddialarına katılmıyor. Bu düşünürlerin, metafizik sorulara verdikleri yanıtların çoğunu reddediyor, hemfikir olduğu noktalar da var elbette. İnsanın iki apayrı töz ve ruh ile bedeninden oluştuğunu öne süren Descartes ile aynı görüşte değildir. Arouet, fiziksel zorunluluk ve ahlâkî zorunluluğu, Samuel Clarke gibi birbirinden ayırmaz. Özgür iradenin, eylemde bulunma gücünde yattığını ve doğadaki her şeyin birbiriyle bağlantılı olduğu söyler. Kitapta en belirgin konulardan biri de, Tanrı hakkındadır. Spinoza, iki değil sadece tek bir töz olduğunu, bu tözün her yere yayılan ve düşünen bir töz olduğunu beyan etmiştir. Yunan ve Asyalı filozofların asla dile getirmediği bir şeyi, Spinoza dile getirmiştir ve Arouet’te aynı görüştedir. Voltaire’in, diğer canlıları ve bitkileri de felsefî düşüncelerine dahil etmesini takdir ettim. Zekâsı, kesin ve genel olarak anlaşılır üslubu ve reddettiği konularda ironi ustalığı gerçekten eşsizdi. Özellikle sosyal ve kültürel yabancılaşmanın hakim olduğu bir çağda, bu eser güncelliğinden hiçbir şey kaybetmemiştir.

Cahil FilozofVoltaire · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20201,961 okunma

·

191 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.