Marcus Aurelius 26 Nisan 121'de Roma'da doğmuştur. Roma İmparatorluğu'nun Altın Çağı'nın simgesi olmuş. 40 yaşında Roma imparatoru olmuştur. Stoacı imparator olarak da tanınmaktadır.
Kitap 12 mektuptan oluşuyor, her mektup bir kitap olarak tanımlanmıştır. Her mektupta fikirlerini ve fikirsel hayatını anlattığı için deneme ve biyografi tadı vermektedir. Yazılar günlük gibi tutulduğu için kendi kendine yapılan açıklamalar ve anılar mevcuttur. Çoğaltılıp yayımlanmak için yazılmadığını anlıyoruz. Bu sebeple başkalarına öğüt verme amaçlı bir kitap olmadığını söylemeliyim. Bu yüzden yazarın kitapta sıkça kullandığı "Sen" hitabı aslında kendisinedir. Kendi iç dünyası ile yapmış olduğu bir söyleşi olarak da algılayabiliriz.
Kitabı okurken okura "Bir insan olarak nasıl davranmalıyım?" sorusunu sorduruyor. Hemen ardından ise soruya cevap olarak "Ahlaklı" kavramını getiriyor aklımıza. İdeal insan olmasak bile bu yolda kendimizi nasıl geliştirmemiz gerektiğine örnek olacak fikirlere muhatap oluyoruz.
Yazarın en çok vurguladığı temalar; stoacılığın, evren, us, usa uygun yaşamak, yönetici ilke, yaşam, ölüm, zaman, her şeyin akıcılığı, evrendeki her şeyin sürekli bir değişim içinde oluşu, mal mülk gibi dünyasal değerlerin geçiciliği, insanların kukla gibi içgüdüleri tarafından oynatılması, insanların oyunculara benzetilmesi, insanın evrenin bir parçası olduğu, tüm insanların birbiriyle kardeş olduğu gibi... Bu temalara kitaptan birkaç örnek vermek istiyorum:
* "Her şey birbirine bağlıdır, onları birbirine bağlayan bağ kutsaldır: hemen hemen hiçbir şey insana yabancı değildir. Çünkü her şey birbiriyle ilişkili olarak düzenlenmiş olup birlikte evrenin düzenini oluştururlar. Var olan bütün şeylerden oluşan bir tek dünya vardır, onları kuşatan Tanrı tektir, öz tektir, yasa tektir, eğer anı türden olan ve aynı usu paylaşan tüm varlıkların yetkinliği doğruysa."
* " Evrensel doğanın ne istediğini görüp kendilerini ona göre eğitselerdi, ardından giderdim onların; ama yalnızca sahnede kasıla kasıla rol yapan oyun kişileri gibi rol yaptılarsa, hiç kimse onları taklit etmeye yargılı kılmadı beni. Felsefenin işi yalın ve onurludur; boş böbürlenmelere kışkırtmayın beni."
* " Her birimizin yalnızca şimdiki zamanda, bu kısacık anda yaşadığını unutma ; geri kalan günlerimiz ya çoktan geçip gitmiştir ya da bilinmeyen gelecektedir. Dolayısıyla her birimizin yaşamı kısadır."
Ölüm ve değişim-dönüşüm düşüncelerine neredeyse kitabın başından sonuna kadar sık sık yer verilmiştir. Bu konularla ilgili de birkaç alıntıyı buraya bırakıyorum:
* " İnsan ömrü bir an sürer, özümüz artsız aralıksız bir akış, algımız belirsiz, tüm bedenimiz bozulmaya yazıgılı, ruhumuz bir kargaşa, yazgımız öngörülmez, ünümüz güvenilmez."
* "Her şey dönüşür, sen de sürekli bir dönüşüm içindesin ve bir anlamda, sürekli bir çözülme içinde. Tüm evren de böyledir."
Yazarın taa iki bin yıl önce kendi içine fısıldadığı bu düşünceler, fikirler bugün hâlâ bizlere ders niteliği barındırmaktadır. Birçok değer gittikçe insanlar için "çıkar" ve "Kâra" dönüşmüştür. Bunca olumsuz, iç karartıcı koşullarda "erdemi" "tek iyi" olarak sayan ve onu usla temellendiren bu felsefeyi benimseyip yaşam boyu "doğru" yaşamayı ilke, bilgeliği ideal edinen, bu uğurda yılmadan çabalayan, sürekli kendisi ile hesaplaşan bir filozof-imparatordan bu kitapta öğrenmemiz gereken çok şey var. Okuyan tüm okurların kendi yaşamlarını irdelemelerine sebep olabilecek çok güzel bir kitap. Okumanızı öneriyorum.
İstifadeli okumalar dilerim. :))
