İnsanın hem doğanın hem de kendi tarihinin incelenmesinden çıkardığı dersin, daima ikili bir eğilim içinde olduğu sonucuna varabilecek durumdayız: Bir yanda toplumculluğun daha büyük bir gelişimine, diğer yanda hayatın yoğunluğunda bireylerin mutluluğu ve fiziksel, düşünsel ahlaki ilerleme ile sonuçlanan bir artışa yönelik eğilim.