Max Fruchtermann'ın üç ciltlik Kartpostallarını (Max Fruchtermann Kartpostalları, Hazırlayan: Mert Sandalcı, Koç Yayınları, İstanbul 2000) ilk incelediğimde en fazla dikkatimi çeken, hafızamda yer eden birkaç kareden biri... Selanik'ten yola çıkıp İstanbul'a gelen Hareket Ordusu’nun trenden inen elemanlarına dair fotoğraflar arasında ilginç bir karedir... Beyaz etekli, elinde tüfekli Yunan ve benzer kıyafetteki Bulgar çetelerin Çatalca'da trenden inerken verdikleri pozlar... Selanik'ten yola çıkarak İstanbul'u adeta basan, Abdülhamidi meşrutiyeti ilan etmeye zorlayan, daha sonra da tahttan indirilmesi sürecini başlatan Hareket Ordusu'yla ilgili ne efsaneler dinlemiştik okul kitaplarında. Resmi tarih bir Hareket Ordusu anlatıyordu, metinlere vakıf değildi Cumhuriyetin genç kuşakları. Ama resimlere de ulaşamamıştı. Tek bir fotoğraf karesi tüm tarihi açıklamaya yetmeyebilir ama nelerin saklandığını pekala gösterebilir. Hürriyet aşığı genç Türklerin Hareket Ordusu'yla Selanik'ten geliş efsanesi tek bir fotoğrafla bile delinebiliyor!
Resmi Türk tarih efsanesi gibi resmi Yunan tarihi de vardı elbet... Yunan tarih bakışından bize aktarılan bir Selanik resmi mesela... İzmir'e benzeyen, dönemine göre hayli Avrupai bir Selanik... Balkan Savaşları'nda elimizden çıktıktan sonra bile çekilen Selanik fotoğrafları da resmi Yunan tarih yazımını yalanlar. Resim 'Müslüman Selanik' resmidir. Minarelerin yükseldiği tipik bir Osmanlı şehri... Kiliseleri, havralarıyla beraber olsa da minarelerin ufka hakim olduğu bir peyzaj..
Daha sonra Yunan devleti çıkarttığı bir yasa ile ülkedeki tüm minareleri yıkacaktır. Tıpkı Türk propagandası yapıyor gerekçesi ile Rebetika şarkılarını yasaklaması gibi. Sözleri Rumca ve Türkçe olan ama besteleri ortak Türk müziğinin şarkılarını Ege'nin karşı kıyısına taşıyan mübadiller çok etkilendi bu yasaktan. Ne tuhaftır ki aynı dönemde Türkiye'de de Türk müziği yasaklanmıştı.
·
103 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.