Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Gönderi Oluştur
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.27
Gönderi
Başka Bir Dünya; Karamazov
Karamazov Kardeşler
Pek çok kitabı okurken yazarın hayatını bilmek elbette kitabı daha iyi anlamayı, kitaptaki karakterler ile okuyucu arasında empati kurmayı sağlar. Fakat bu kitap kesinlikle okunmaya başlanmadan önce Dostoyevski’nin hayatı hakkında bilgi sahibi olunmalı, eğer mümkünse biyografisi okunmalı. Diğer kitaplara nazaran Karamazov Kardeşler’i anlamak ve daha akılda kalıcı olması için Dostoyevski’nin hayatının dönemlerini bilmek gerekiyor.
Kitabın karakterleri, anlatımı, bağlantıları hikayesi mükemmel. Belki de Dostoyevski’nin şu sözleri kitabı biz okurlar için daha anlamlı, etkileyici ve önemli kılmalı: “geçim derdim olmasa ben de Turgenyev, Tolstoy, Gonçarov gibi yüzyıllar sonra bile hatırlanacak eserler yazabilirdim, onlar benden çok mu yetenekli sanki!”
Neden bunu söyledi Dostoyevski?
Ömrünün son yılları hariç neredeyse hiçbir zaman iki yakasını bir araya getiremeyen Dostoyevski, Suç ve Ceza’yla çok büyük bir ün yakalamıştı ama gel gelelim ardından gelen Budala kimsenin ilgisini çekmedi. Hatta, iyi ki varlar dediği eleştirmenler bile aşk romanı görünümlü bu kitabı görmezden geldiler. Ardından Ecinniler’in yayınlanmasıyla, Dostoyevski; düşmüş, yeteceğini kaybetmiş, zırvalayan bir yazar olarak ilan edildi. O dönem Rusya, Turgenyev’le büyüleniyordu ve dönemi karikatürize edip hepsiyle açık açık dalga geçen bu kitap kimsenin hoşuna gitmemişti. En büyük eseri “Karamazov” için çalışmaya başlayan Dostoyevski, Karakteri kesinleştirmek için dönemin ünlü yazarlarının sığındığı manastırlara bile gitti. Üç yıl süren çalışmanın ardından, Dostoyevski hak ettiği üne kavuşmuş oldu. Karamazov’lar onu zirveye taşımıştı. Belki de en nefret ettiği insan olan Turgenyev’den daha çok ilgi görüyor ve seviliyordu.
Karakterlerin her biri yazarın hayatı ile bağlantılıdır. Kendi babasından esinlenerek yazdığı baba karakteri: Fyodor Pavloviç Karamazov. Kaypak, çıkarcı, çocukları ile hiç ilgilenmeyen, paragöz bir baba ve uşakların elinde büyüyen, kendilerini büyütmeye çalışıp hayatta yer edinmeye çalışan evlatlar.İlk oğul Dimitri Fyodoroviç Karamazov ilk eşinden, İkinci oğul İvan Karamazov ve Alyoşo Karamazov ikinci eşinden dünyaya geliyor.
Dostoyevski’nin her karakteri bir düşüncedir. Düşünceler uğruna bedenler ve günlük sıkıntılar kurban edilir. Örneğin, İvan Karamazov’u hasta eden bakteriler değil inançtır. Dostoyevski’yi hayatı boyunca rahatsız eden sorun budur zaten: bir ilahın var olup olmadığı… Bu, düşünceden ibaret bedenler, Karamazov Kardeşler, yazarın kendisidir. Alyoşa, yazarın belki de asla ulaşamadığı, ideal insandır. Tamamen inanç ile dolu, haramlardan uzak, tam bir iyilik meleği. Henüz kirlenmemiş aklı ve kalbi. Kötülüğü, şehveti bilir yine de Tanrı yolundan yürür. İvan, Tanrı sorunuyla kafayı bozmuş, inanç hakkında arafta kalmış ama kalbime sorunca doğruya ulaşan biridir. Dostoyevski felsefesinin sonucu, onun kahramanlarının sentezi aynı zamanda birçoğunun da yıkımıdır. Dmitri babası gibi şehvet düşkünü bir adamdır. Nişanlısından aldığı parayı içki sofralarında yer, babasının sevdiği kadına aşık olur, her sarhoş olduğunda para için babasını öldürmeyi dâhi düşünür. Tam bir Karamazov… Dostoyevski’nin kumarbaz yönünü temsil eder. Fyodor Pavloviç’i de kendi babasından esinlenerek yaratır. Bir de Fyodor Pavloviç’in oğlu olduğu söylenen, dilsiz bir kadından doğma Smerdyakov vardır. Annesi onu doğururken ölmüştür ve babasının evinde uşaklık yapmaktadır. Aslında son derece sadık ve güvenilir ve annesi gibi arada sara nöbetleri geçiren Smerdyakov, aslında İvan’a karşı saygılı ve sevgi ile yaklaşmaktadır ama sonradan İvan’ın özgür, sınır tanımaz düşüncelerinin kurbanı olacaktır.
Alyoşa, canım Alyoşa... sen nasıl çıktın böyle bir aileden? Burada dinin insan hayatına etkilerini anlatır yazar. Çünkü şehvet düşkünlüğüyle tanınan bir aileden olsa bile yoldan çıkmamış, inancını, merhametin, dürüstlüğünü ve kalbini korumuş bir gençtir. Rahip adayı olarak manastıra sığınmıştır ve Staretz Zosima denen kutsal bir adamın öğrencisidir. Dostoyevski’nin Allah’dan çok İsa’ya inanması gibi Alyoşa da Zosima’ya inanır. Gerçi Dostoyevski için İsa vazgeçilmezdir, Tanrı’nın olmadığını, bütün bu şeylerin saçmalıktan ibaret olduğunu bilse bile İsa’ya inanacağını söyler. Alyoşacığı için bu kadar kıymetli olan Zosima’yı, ölümünden sonra kokutması da tanrısız İsa düşüncesine bir göndermedir. Zosima’nın Alyoşa’ya, kendisinin ölümünden sonra manastırdan ayrılmasını öğüt vermesi, inancını dış dünyada da koruyacağını söylemesi bunu kanıtlar niteliktedir. Alyoşa İsa’sını bulmuştur zaten, artık ilaha, yani manastıra ihtiyacı yoktur. Belki de Dostoyevski için Nietzsche’nin üst-insanı olmuştur artık.
Olaylar sonunda İvan kafayı yer, Dmitri Sibirya yoluna düşer, Smerdyakov intihar eder… Kısacası inançsız olanlar kurtuluş yolu bulamaz ve felaketlere sürüklenirken Ortodoks bir Rus olan Alyoşa çocuklara ahirette, tekrar kavuşacaklarını, sevinç içinde birbirlerine olanı biteni anlatacaklarını söyler.
Bu noktada Raskolnikov ve Stavrogin’in akıbetlerini de karşılaştırmak gerekir. İkisi de özgürlüklerini ararken yanlış yola sapıp suça batmışlar ve vicdan azabı içinde can çekişiyorlardır. Raskolnikov bu sırada Tanrı’yı bulur ve şöyle böyle felaketinden kurtulur, Tanrı’sını bulamayan Stavrogin ise buhranlar içinde intihar eder. Yukarıda söz ettiğimiz karakterler ve sözünü etmeye değer olan diğer Dostoyevski karakterleri hepsi sıradaşı tiplerdir ve hep bir uç noktalarıyla, aşırılıklarıyla öne çıkarlar.
Ama Karamazov’un Alyoşa’sı birçok yönden sıradan, hatta olaylar içinde silik kalan bir tiptir. Alyoşa, Dostoyevski için ideal insandır. Dostoyevski büyük ihtimalle ömrünün son yıllarını böyle bir insan olmak için harcamıştı. Son kitabı olduğundan ve o yıllarda Ortodoks Rusya diye diye kafayı yediğinden, İvan yerine Alyoşa’nın başkarakter olmasına şaşmamak gerek. Tehlikeli düşünceleri hakkında düşüncesizce davranıp dolaylı olarak baba katili olan İvan, Dostoyevski’nin en yakışıklı karakteridir.
Karamazov Kardeşler’in herbiri ayrı ayrı Dostoyevski’dir. Dmitri, sürgünde son bulan romantik devri; İvan, sosyalistlik uğruna imanını kaybettiği yılları; Alyoşa ise dine geri döndüğü yılları temsil eder. Peki hangisi en çok Dostoyevski’dir?
Günlerce başından kalkmadan okunacak kadar güzel, içine çeken ve tamamlandığını hissettiğin hikayesi ile, karakterlerle okuyucuya yansıttığı din sorgulaması ve Rusya’da bir dönemler hakim olan yanlış klise inancı ile Dostoyevski tarihe iz bırakan bir eser olan Karamazov Kardeşler ile karşımızdadır.
Kitap kurtlarının, Rus edebiyatını ve özellikle Dostoyevski’yi seven herkesin okuması gereken bir kitap.
·
352 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.