Hasan Suphi bir yorumu yanıtladı.
Bilimler ve Sanatlar Üstüne SöylevJean-Jacques Rousseau · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20191,624 okunma
··
1.088 görüntüleme
Öne Çıkan Yorum
Söylediğiniz gibi karışık çok fazla nokta var. Fakat sizin söylediğinizin aksine bilim ile Erdem’in birbirine zıt olması gerektiğini bazı kendini beğenmiş, şöhret düşkünü insanlar için söylediğini düşünüyorum. Yanlış hatırlamıyorsam kitabın son kısımlarında değerli bilim insanlarına övgülerde bulunuyor ve bilimin,sanatın herkes tarafından icra edilemeyeceğini vurguluyor. Kitabın son kısmındaki bir alıntıyı eğer faydalı olacaksa yazıyorum. Tekrardan elinize sağlık👏
“Tabiatın, çırak yetiştirmek için yarattığı insanların ustaya ihtiyaçları olmamıştır. Verum’lara, Descartes’lara, Newton’lara, insanların bu ünlü rehberlerine kimse rehberlik etmemiştir. Hangi rehber onları dehalarının götürdüğü yere götürebilirdi? Küçük hocalar, onların düşüncesini kendi dar kafalarının çemberine sokup daraltmaktan başka bir şey yapamazlardı. Onlar çalışmayı ilk rastladıkları zorluklardan öğrenmiş ve aştıkları büyük mesafeleri bu zorlukları yene yene aşmışlardır. İlim ve sanatlarla uğraşmalarına izin verilecek kimseler, kendilerinde büyük üstadların izlerinde yürümek ve onlardan ileri gitmek kudretini bulan sayılı insanlar olmalıdır. İnsan zekasının anıtlarını dikmek yalnız bu birkaç kişinin hakkıdır.”
Merhaba, okuyalı epey zaman oldu, hatırlamak için bir daha baktım.
Haklısınız, bilgin ve bilge ayrımı var kitap boyunca. Dönemin -sanırım özellikle de felsefeden uzak- bilim insanları ve sanatçıları için bilgin ifadesini kullanıp eleştirinin çoğunu onlara yöneltiyor. Tabi yer yer bu eleştiri tüm bilim ve sanatlara karşı bir cephe almaya dönüşüyor. Sonda saydığı bilim insanları ise, bilim insanlığından ziyade filozof yönleriyle Rousseau'nun övgüsüne mazhar oluyor sanırım. Zira Newton hariç diğer saydığı isimler, bilim insanın da ziyade filozof olarak tanınıyor. Newton da, "Doğa Felsefesinin Matematiksel İlkeleri" ile büyük oranda felsefi bir atılım da gerçekleştiriyor.
Teşekkür ederim katkınız için, sağlıcakla kalın...
1 sonraki yanıtı göster
Söylediğiniz gibi Rousseau’nun örnekleri çok karmaşık. Havada uçuşuyorlar sanki. Kitapta orijinal fikirler o dönem içinde bile yok. Ama sanatın arındırıcı özelliği gibi özcü bir görüşe karşı çıkması değerli. Sanat ve bilimle uğraşan insanlara biçilen değerin bir uygarlık kibri olarak ele alınmasını sevdim diyebilirim hatta. Aydınlanmanın sınırsızca kabul ettiği ilerleme fikrine ve aydın insan idealine bir eleştiri getirilmesi epey normal. Eleştiriler ve benimsediği fikirlerle heyecan verici bir dönem.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.