Qumrikê bir aşk hikâyesidir ve
kavuşamamayı anlatır.
ilk kez Meryem Xan tarafından seslendirilmiş ve Bağdat'ta
kayıt altina alınmıştır. Şarkıyı en iyi yorumlayan ve meşhur
eden sanatçılar ise Gülistan Perwer ve Aynur Doğan'dır.
Bununla beraber, sözlerinden bu şarkının kaynağının bir
erkek olduğu net olarak anlaşılmaktadır.
Osmanlı zabiti Kürt kızina âşık olur ama muradına eremez.
Şarkısını kendi ana dilinde değil de sevdalısının dilinde
söyler, bir Türk için bu çok enteresan bir durumdur. Zira
Kürtler ve Türkler arasındaki toplumsal ve siyasal etkileşim
kronolojisinde genel eğilim tam tersine işlemiştir, Türk
|kültürü devlet egemenliğine paralel olarak Kürt kültürü ve
yaşamı üzerinde daha baskın olmuş ve güçlü bir
asimilasyonun aracI olmuştur. Heyhat, sevdanın gücü aşığa
dil de öğretiyor.
Derler ki, "kumsor u efendi" Kürtçe öğrenmiş ve bu türküyü
yakmış, sevdası o derece karaymış.
Qumrike'yi destanlaştıran gönül öyle bir hazinedir ki; Asl'ya
Kerem'in, Zin'e Mem'in, Elife Karacaoğlan'ın yaktiğı ateşten
daha az yakıcı değil.