İmam Gazâli Keşfü Ulumi Ahire kitabında şöyle demiştir:
"Ruh aşağıdan yukarı çıkarak boğazda beklediği sırada ona fitneler arzolunur. Şöyle ki: İblis, bilhassa bu haldeki insanın yanında yardımcılarını oturtup bu zatın aleyhine memur ederek kullanır. Şeytanın yardımcıları olan şeytanlar, kişinin yanına gelirler. Halbuki bu zat, o çok şiddetli ve akıllı insanların (bile) akıllarının sarsıldığı feci korku halinde bulunur. Şeytanlar bu kimseye. baba, ana, erkek kardeş kız kardeş, yakın akraba ve dostları gibi dünyada kendini sevip nasihat edenlerden ölmüş bulunan kimselerin suretine girerek ona gözükürler ve kendisine:
- Ey filanca sen ölüyorsun. Biz ise senin bu halini geçirmiş vaziyetteyiz. Binaenaleyh sen (fırsatı kaçırma) Yahudi olarak öl. Çünkü Allah katında makbul olan din odur, diye şaşırtmak isterler. Eğer o kimse bu şeytanlara karşı dayatarak onlardan yüzünü çevirirse bu sefer yanına başka bir şeytan güruhu gelir ve ona:
- Sen Hıristiyan olarak öl. Çünkü hıristiyanlık Mesih İsa'nın dinidir. Onunla Allah Taâlâ Musa'nın dinini nesh etmiştir, diyerek her milletin (küfr) itikadını ona zikrederler.
Elhasıl Allah Teâlâ'nın şu, "Ey Rabbimiz ölümden önce (dünyada) uzun zaman bize hidayet verdikten sonra ölüm zamanında kalblerimizi kaydırma," diye buyurduğu sözü gereğince hak ve doğru yoldan ayırmak istediği kimseyi şaşırtarak (hak dinden) ayırır.
Allah Taâlâ kulunu hayır yolda, hidayette sabit kılmayı istediği zaman o kulun yanına Cebrail ile birlikte rahmet melekleri gelirler de yanından şeytanları kovuverirler ve hastanın yüzünü de mesh ederek üzüntüyü giderirler. İşte o sırada şüphesiz ki Aziz ve Celil olan Allah tarafından hastaya gelen müjdeden dolayı o kimse gülümser.
Sayfa 45 - Bedir Yayınları