Platon-Menon Dosyası 9: Sokrates'in Çabası
(Menon diyaloğunda, Sokrates; erdemin ne olduğunu gayet iyi bildiğini düşünen Menon'dan erdemin tanımını ister…) *Menon-Platon, Pinhan Y. , Çev: Özlem Sinal Bayoğlu
Sokrates: Tanrılar aşkına Menon, erdemin ne olduğunu bizzat sen söyle. 71d
S: Çok şanslı biri olmam gerekiyor, ben yalnız bir erdemin peşindeyken sende erdemlerden oluşan bir arı kovanı buldum. Fakat Menon… 72a
S: …yanıt verenin onun hakkında soru soranla güzel bir şekilde ilgilenerek şunu meydana çıkarması gerekir, karşılaştığının erdem olduğunu. Yoksa söylediğim şeyi anlamıyor musun? 72c-d
S: Madem hepsinde aynı erdem var, Gorgias (erdemin) ne olduğunu söylemişti ki zaten sen de onunla aynı fikirdesin, anlatmaya ve hatırlamaya çalış. 73c
S: Söylemeye çalış, hem sana da erdem üzerine olan cevapların için alıştırma olur. M: Yapamam, fakat sen söyle Sokrates. 75a-b
Menon: Bana göre cesaretin erdem olması mümkün, ölçülülüğün,bilgeliğin,cömertliğin… S: Yine aynı durumdayız Menon, tek bir erdem arıyorken şimdi başka biçimde tekrar çok sayıda erdem bulduk. Bir taneyi, ki o onların hepsinin altındadır, (bir türlü) ortaya çıkartamiyoruz. 74a
S: Bize göre şeklin yalnızca, her zaman rengin ardından gelen bir şey olduğunu saptadım. Senin için (bu cevap) yeterli mi yoksa başka herhangi bir (şey) mi arıyorsun? Eğer bana erdemi söylersen, aynı şekilde memnun olacağım.75b-c
S: Küstahsın, Menon, yaşlı bir adama cevap vermesini emrediyorsun. Vaktiyle Gorgias'ın erdemin ne olduğu hakkında kendi hatırladığını söylemek istemiyorsun. M: Sokrates, sen bana bunu söylediğinde ben de sana soracağım. 76a-b
S: Fakat bunla ilgili çok şey söyleyemeyeceğim. Haydi bana vermiş olduğun sözünü tutmaya çalış, hepsinin altında yatan erdemin ne olduğunu söyle ve birden çokluk çıkarmaktan sakın,alay edenler onun her zaman bölünebilir olduğunu söylerler, fakat sen benim örneklerimi ele al ve bütün ve eksiksiz olarak erdemin ne olduğunu söyle. 77a-b
S: Hem kendisi için hem de başkası için adil olmadığında, altın ve gümüş kazancı sağlamamak, erdem değil mi? Bu da bir çıkmaz değil midir? M: Öyle görünüyor. 78e
S: Demin senden istediğim, erdemi bölmeden ve parçalara ayırmadan olması gerektiği gibi açıklayan bir örnek vermendi, buna (dediklerime) önem vermeyerek bana iyinin adalet ile birlikte kazanılması durumunda erdemin mümkün olduğunu söylüyorsun,bunun (adaletin) erdemin bir parçası olduğunu söylemiyor musun? 79a-b
S: Az önce bunların her birinin, adaletin, ölçülülüğün ve bunlar gibi her şeyin erdemin bir parçası olduğunu iddia etmiyor muyduk? M: Evet. S: O zaman benimle oyun mu oynuyorsun Menon!
S: O halde senin anlattıklarından şu sonuç ortaya çıkar, erdem kişinin yapıp ettiklerine erdemin bir parçasını eklemektir; çünkü hem adaletin hem de onlardan her birinin erdemin bir parçası olduğunu söylüyorsun. Bunu niçin anlatıyorum? 79b
S: Benim istediğim erdemi bir bütün olarak söylemen, sen ne zaman onu parçalara bölsen sanki erdemin bütününü biliyormuşum gibi oluyor. Bana öyle geliyor ki seninle onu tekrar en baştan sorgulamamız gerekiyor. 79b-c
S: Sevgili Menon, eğer erdemin parçalarıyla birlikte olan eylemler erdem olabiliyorsa, erdem nedir? Henüz kendisini bilmeden erdemin bir parçasını bildiğini sanıyorsun, sence de onu yeniden sorgulamak gerekmez mi? 79c
S: Azizim hiç kuşku yok ki sen erdemin bütününü araştırırken "o bir şeydir ki bunlar onun parçaları"diyerek onun ne olduğunu açıklamış olmuyorsun. Söylediğin baska herhangi bir şey için de bu böyle, tekrardan onu sorgulamaya ihtiyaç duyulacaktır. 79d-e
S: O zaman yine [en] baştan cevapla, hem sana hem de yoldaşına göre erdem nedir söyler misin? 79e
M: Gerçekten hem aklımı hem de ağzımı uyuşturduğun için sana cevap veremiyorum. Birçok defa kalabalığa karşı erdem üzerine sayısız tanım söylememe rağmen, hem de tamamıyla iyi bir şekilde (anlatmıştım), şimdi tam olarak onun ne olduğunu anlatamıyorum. 80b
S: (artık) aynı fikirde olduğumuz için seninle beraber erdemin ne olduğunu bulmayı ister misin? 86c M: Nasıl yani? Seni bu konuda rahatsız eden şey nedir, erdemin bilgi olmadığından mı şüpheleniyorsun? S: Menon, sana bunları açıklayacağım:… 89d
S: Bana bir cevap ver! 89c
PinhanKitabı okudu
·
163 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.