Aristophanes’in Kadın Mebuslar eserini incelerken, Aristophanes hakkında birkaç bilgi vermiştim (#178761873). O bilgilerin üzerine burada da birkaç şeyden bahsedeceğim. Aristophanes’in komedyalarının politik bir tarafı da vardır (Kadın Mebuslar’da da vardı), ancak onun halkı doğrudan barışa davet ettiği üç komedyası var: ‘Akharnai’lılar’, ‘Barış’ ve üçüncü daveti de ‘Lysistrata’. Antik Yunan’ın mitolojisinden, felsefesinden, tragedyasından, komedyasından bahsederiz ancak o dönemin koşulları, ortamı ve sorunları hakkında pek düşünmeyiz. Felsefenin Antik Yunan’da ‘ortaya çıkışı’ genellikle mitoslardan logosa geçişle anlatılır. Eh, doğrudur ancak bu pek tatmin edici bir cevap değildir. Antik Yunan ikliminin ve coğrafi koşullarının da hesaba katılması gerekir. Örneğin Antik Yunan’ın iklimi ılımandır, insanlar evlerden ziyade dışarıda diğer insanlarla vakit geçirirler, bu nedenle sürekli bir sohbet ve alışveriş vardır. Denize kıyıları olduğu için diğer topluluklarla insanlık veya kültür alışverişleri vardır, diğer bölgelere yolculuğa çıkarlar, ve deniz ticareti mühim bir geçim kaynağıdır. Bulundukları bölgelerin engebeli, bölük pörçük olmasından dolayı tek bir çatı altında yönetilmeye müsait değildir, içerisinde binlerce kent-devlet olduğu tahmin edilmektedir (günümüzde ABD’deki sistemin bir benzerini, koloni sistemini kullanırlar). Antik Yunan döneminin en öne çıkan kent-devletleri (polisleri) Atina ve Sparta’dır. Atina’da demokrasi ve ticaret varken, Sparta’da aristokrasi ve tarım vardır. Atina daha yeniliğe açık, Sparta daha gelenekçidir. Milattan önce 5. yüzyılda, bu ikili arasında büyük bir savaş çıkar: Peleponnes savaşı. Bu savaş yıllarca sürer, her iki taraf yıpranır, Atina’nın rejimi değişir, vs. Aristophanes bu savaşın yıkıcılığını görmüş (zaten yakın zamanda veba olmuş ve nüfusun üçte biri ölmüştü) bir komedya yazarı. Ona göre Atina ve Sparta barış yapmak zorundadır, çünkü bu iki kent-devlet bir ailenin çocukları gibidir, aynı tanrılara taparlar, aynı tanrılara kurban keserler. Vaktinde savaş zamanı diğer düşmanlara karşı birbirlerine pek yardımları olmuştur. Ancak şimdi savaş halindedirler, üstelik dışarıdaki düşmanlar onlara karşı bıçaklarını bilerken. Baktı ki erkekler laftan anlamıyor, bu sefer kadınlara konuşur Aristophanes ve böylece Lysistrata ortaya çıkar. Aristophanes’e göre savaşın yıkımını en çok hisseden kadınlardır, çünkü savaşta oğulları ölür. Bu nedenle kadınlar barışı gerçekten özleyenlerdir. Barışı özledikleri için, erkeklerin kendilerine rağmen yine erkekleri korumak için, Hellen kadınları bir araya gelir ve Lysistrata önderliğinde sinsi planlarını uygulamaya koyulurlar. Plan iki aşamalıdır: Paraları ele geçirmek ve erkekler savaşı bırakana dek evlerine dönmemek. Akropole baskın yapmaktaki amaç parayı emniyete alarak, para için savaşan erkeklerin savaşını durdurmak ve Yunanistan’ı kurtarmaktır. Evlerine dönmemekteki amaç da erkeklerin cinsellik arzularını doyurmamaktır Erkeklere ‘şayet savaşı bitirmezseniz bir daha seks yok’ nidalarıyla savaşı bitirmelerini söylerler. Hatta Lysistrata bunun için kadınlara yemin ettirir. Yemin ‘ister dost, ister koca, dünyada hiçbir erkeğe…’ diye devam eder. Kadınlar ‘göster ama elletme’ yöntemiyle erkekleri baştan çıkarırlar ama onlarla birlikte olmazlar. Nitekim iki taraf da yıpranır ve barış yapmayı kabul ederler. Böylece savaş bitmiş; kadınlar erkeklerine, erkekler de kadınlarına kavuşmuş olur. Aristophanes "devlet adamlarının kavga [savaş] çıkarmaları hep para çalmak fırsatını bulmak için değil mi?" diyerek retorik bir tarzda sorar izleyicilerine. Belki de savaşın bu denli kutsandığı bir ortamda bile insanlar bunları sordukları, konuştukları, kendince cevaplar aradıkları için orası öyle bir medeniyet oldu. Bizde hâlâ açıkça konuşulamayan konular orada çoktan aşılmış sanki. Freud libido kavramını temellendirirken ve geliştirirken Aristophanes okumuş olabilir. Araştırmacılar göreve.

LysistrataAristophanes · Remzi Kitabevi · 1996347 okunma

·

188 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.