Orta Asya’nın akademik çevrelerce bile ihmal edilmiş önemine vurgu yapan bir kitap. Yazar Orta Asya milletlerinin İslam öncesi durumlarından başlayarak, İslamlaşma ile birlikte dünya medeniyetlerine katkılarını olabildiğince objektif yaklaşım ile izah etmeye çalışmış. Ezberleri bozabilecek etkinlikte bilgiler ile dolu eseri herhangi bir ön kabulle okumamak gerekiyor. Yazar akademiden gelen uç fikirlere mesafeli yaklaşım göstererek titiz bir çalışma yapmış. Dipnotlarda alternatif fikirleri de içine alacak şekilde belirtmesi daha detaylı okumalar yapacak olanlara ilham olacaktır. Ben okurken yazarın taraf tuttuğuna ve bunu hissettirdiğine dair hiçbir düşünceye kapılmadım. Ancak bazı ifadeler okuyucunun özellikle dini bakış açısına ters gelebilir. Sizin fetih dediğinize yazar çok rahatlıkla istila ifadesini kullanabilir. Göçebe Türklerin Orta Asya şehirlerindeki medeniyete verdikleri zarar konusunda milli duygularla refleks gösterebilirsiniz. Bu konuda bile yazar daha sert yorumlara karşı farklı bir fikir geliştirdiğini de belirtmek isterim. Kitaptan bahsedilecek çok fazla konu başlığı var ancak şunu özellikle belirtmek istiyorum. Yazar modern zamanın bilim insanı olduğu için hür özgür düşüncelere karşı destekleyici yaklaşımı benimseyecektir. Her türlü dogmadan uzak akılcı rasyonel yaklaşımları takdir edecektir. Buna karşılık Halife Memun zamanında yaşanan olaylarda İbni Hanbel’e yapılan zulümlere ve onun müthiş direnişine gösterdiği tavır bence yazarın tarafsızlığına bir işareti olarak değerlendiriyorum. Gazali zamanındaki olayları ana akım İslam düşüncesinin Halife Memun zamanında yaşadığı travmadan başlayarak değerlendirmek önemli bir ayrıntı olacaktır. Kitap bu aydınlanmanın neden bittiğinden ziyade bu aydınlanmayı oluşturan sebeplere daha fazla odaklanıyor. Bu açından bizdeki kısır döngüyü kıracak bir bakış açısı. Kitap Avrupa aydınlanmasına İslam kültürünün katkısını azımsamıyor. Ancak bizdeki popülist yaklaşımında ne kadar komik kaldığını yer yer hissettiriyor. Başta kayıp aydınlanmayı yazan kişi Batı medeniyetinden ve dahası bu aydınlanma döneminin önemli isimlerini ve eserlerini bulup çıkaranlar, dünya mirasına dahil edenler ve onlara hakkettiği değeri verenler de Batılı araştırmacılardan. Ne aşağılık kompleksine girelim ne de biz olmasaydık Batı bu kadar gelişemezdi diyerek komik duruma düşmeyelim. Kitapta katılmadığım yerler olmasına rağmen zihin dünyama katkısını çok fazla oldu. Ezberlerinizi bozmasına izin verdiğiniz müddetçe size katkı sunacak bir eser. Belirli bir ideolojinin propagandasını yapmayan bu tarz eserlerin böyle bir handikapı var. Uç fikirler ile bezenmediği için okuyanlar kendi düşüncesine yakın taraftan bakarak kitabı kendi fikrinin destekçisi olarak değerlendirebilirler.

Kayıp AydınlanmaFrederick Starr · Kronik Kitap · 2019338 okunma

··

485 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Levin