Her seferinde yeniden hatırlamak mı yoksa bir kez aklında tutup sonsuza dek bırakmamak mı? “Ama üç ay sonra piyano eserlerinin çalındığı bir konsere katıldığında, konser sonunda onu alkışladıklarının farkına varmıyor. Bu tezahüratın yanında oturan İtalyan meslektaşı için olduğunu düşünüyor, çünkü nazikçe ona doğru dönüyor ve korkutucu biçimde boş bakışlar ve mekanik bir tebessümle bakıyor ona.” Joseph-Maurice Ravel. Fransız besteci ve piyanist. 20. yüzyıl müziğinin en etkili ve önemli bestecilerinden biri olan Stravinsky onun için “müziğin İsviçre çakısı” diyor onun için. Eserlerini küçük bloklar halinde yaratan ve onları lego gibi birleştiren, Gabriel Fauré ile yıllarca çalışmış bu başarılı besteci çok az öğrenci yetiştirdi. Çeşitli ödüllerin kazananı olarak görülse de finale kalamadı. Başarısı çalkantılı, besteleri bengisular gibi. Yaşadığı dönemde ismi Claude Debussy ile birleşti. Empresyonist ressam Monet’in izlenimciliği onları o kadar etkiledi ki, empresyonizmin müzikteki öncüleri oldular. İşte şimdi Ravel’le birlikteyiz, Echenoz elimizden tutarak bu yolcuğa eşlik ediyor. Ravel, Echenoz ve okur artık sıkı bir arkadaş grubu. Amerika yolculuğu esnasında biz de oradayız : İşte cephede sağ kolunu bırakmış piyanist Paul Wittgenstein ile tanışıyoruz. “Sol El İçin Konçerto” pek de tatminkâr gelmiyor bu içine kapalı adama. 1928. Bolero. Hastalanmadan önce tamamlayabildiği son eseri. Çoğu orkestranın bu eseri çalmayı reddeceğini düşünerek yazsa da şimdi en önemli ve ünlü bestesi. Eserin sık tekrarları, artık hayatını ele geçiren hastalıkların gözle görünür, kulakla işitilir tarafları. Söz büyüdür, yeteneğini kaybetti. “Afazi” her geçen gün daha çok ilerledi. “You don’t know anything about your own music.” Toscanini, Bolero’yu on üç dakikada çaldığında, bu hızın yanlış olduğunu söyleyip hiddetlenen Ravel. Onu, kendi müziğini anlamamakla suçlayan Toscanini. Kesilen selamlar, sabahlar. Zaten narin bünyesini bırakmayan hastalıklar, uyku problemleri. Hafızasının direnmekten vazgeçişi. Echenoz, bütün bunları o kadar duru ve dostça anlatıyor ki orada olup birlikte Amerika’daydık diyebilir her okuru. Ya da alkışlanan eserin kendine ait olduğunu bilmeden başka bir besteciyi kutlayan Ravel için o an gözyaşı dökebilir. Bestecinin son yıllarında bizzat yanındaymış hissi veren yazar, müzikle dolu bu hayatı aynı tempoyla yazmazsaydı bu kadar etkileyici olur muydu, bilemiyorum. Fakat ayrıntılara olan hakimiyeti, olayları anlatış biçimi ile Echenoz’un diğer eserlerini de okuyacağım kesin.

RavelJean Echenoz · Ketebe Yayınları · 202274 okunma

·

90 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Gülcan Durak