Öncelikle Paine'yi bu kızdıran Eski ve Yeni Ahitçiler ne yaptılar Paine'ye bilmiyorum ama canını fena sıkmışlar. Kendisi bir deist ve bu inancın saf ve tek doğru inanç olduğu yönünde ısrarcı bir yapıya sahip. Ailesinin geldiği Quaker inancının da kendi inancının temeli olduğunu ve Hıristiyanlık içerisinde en doğru yönelik olduğunu düşünen bir aktivist. Aktivist çünkü bu kitabının dışında, kim olduğuna bakıldığında Amerikan özgürlük savaşına katkıları ve Amerikan Özgürlük Bildirgesi'nin yayınlanmasına ön ayak olan bir düşünür olduğu bilgisi ön planda. Akıl Çağı, iki kitap şeklinde yazılmış. İlk kitapta Vahiy ve peygamberlik üzerine olan düşüncelerini sıraladıktan sonra -ki bu düşünceler çürütme ve kötüleme amaçlıdır- ikinci kitapta özellikle Yahudilerin Kutsal kitabı ve Hıristiyanların kutsal kitapları üzerine derin, karşılaştırmalı, çürütülmesi belki de imkansız fikirleri ile argümanlarını ortaya döküyor. Ve iddia ediyor: "Varsa gücünüz çıkın karşıma." Deist olması ile ilgili olarak bir yaratıcının varlığına inanan Paine, yaratıcının mucizevi gücünü bilimde arama gayretinde. Tanrı'nın bir peygambere ve kitaplarına olan inancı için de; safsata, güç kaygısı, ekonomik çıkarlar ve toplumsal kontrol mekanizması peşinden koşanlar için sağlanmış şeyler olduğu görüşünde. Dinleri, kitapları ve inananları her fırsatta aşağılanmaktan geri kalmıyor Paine. Düşünceleri ve argümanları hakkında karşı bir çalışma ile çıkılabilir belki karşısına ama buna gerek duyulmadığında ya da sadece yazdıkları üzerinden bakıldığında sanki Paine, bir şeyleri yanlış yapmış. İnançlara olan karşıtlığı değil bu yanlışlık. Bunları tartışmak değil niyetim. Gördüğüm kadarıyla Birinci ve İkinci kitapta öne sürülenler hakkında bir düzensizlik var. Tıpkı kendinin eleştirdiği Kitabı Mukaddes, İncil, Eski ve Yeni Ahit içindeki düzensizlik gibi. Çünkü her şeye muktedir bir Tanrı'nın varlığına inanan Paine için, mucizelerini gösterdiği insani eylemler ona doğru gelmiyor. Bu demek değil midir ki Paine, Tanrı'nın dünyadaki mucizevi olayları gösterme biçimi olarak insanı kullanmasının imkansızlığına inanması. Her şeye kadir Tanrı'nın insani özelliklere atfedilmesini eleştirirken kendisinin de bu yanlışa düşmüş olması komik. Ama on sekizinci yüzyılda yaşamış olan Paine'nin Yeni Ahit yazarları hakkında elde ettiği bilgilerle Yeni Ahit'i eleştirmesine, günümüz bilgilerini de eklersek ve bu bilgileri Paine ile paylaşma şansımız olsa, Paine'nin fırtınalar estireceğine eminim. Bir sıkıntı da Yahudiler ve Hıristiyanlar hakkında yaptığı bunca eleştiriye Müslümanları eklenmemiş olması. Aslında satır aralarında bir değinme söz konusu ama sanki bir korku var Paine'de. İslamiyet ve peygamberi hakkında ağzını açmaya korkuyor gibi. Başlarda İslamiyeti de ansa da kitap sonuna kadar; peygamberlik, vahiy, dini inançlar, kutsal kitap ve yazılış biçimi hakkında tek bir söz etmiyor Paine. Ama Yahudiler ve Hıristiyanlar için demediği yok. Sadece bunun için bile Paine hakkında korkak düşüncesine kapılabilirim. Doğru ya da yanlış ama madem bu yola girdi, o halde yolu tamamlamalıydı.

Akıl ÇağıThomas Paine · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 2019816 okunma

·

230 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

H. Ferventis