Deniz Feneri… Zor okunan, yarım bırakılan romanlardan olduğu söylenir. Ama yazarın ustalığı cümlelerine kattığı ahenk okuduğunuz metnin içinden çıkmanıza olanak tanımıyor. Bence mutlaka okunması gereken, kendisini anlayacak okuru bekleyen kitaplar listesinde… Virginia Woolf’un yaşam öyküsünü okuduysanız, Deniz Feneri’ndeki ailenin aslında onun kendi ailesini; çok sevdiği annesini, uzlaşamadığı babasını yansıttığını anlayabilirsiniz; içgözlemleriyle Üç bölümden oluşan romanın girişinde Ramsay ailesinin bir adadaki yazlık evlerinde, sekiz çocukları, konuklarıyla, her karakterin iç sesiyle var olduğu bir zamanı okuyoruz. Mrs. Ramsay, düşünce dalgaları arada çelişse de doğru bildiklerine tutkuyla bağlı; sevgi dolu bir anne, çocuklarına hayran, onların özelliklerinin ayırdında… Yakınlardaki deniz feneri, durmaksızın kendini anımsatan bir imgeye dönüşmüş; roman boyunca ulaşılamayan hedefleri temsil ediyor; fenere yapılması istenilen yolculuk, Ramsay çifti arasında benlik savaşına dönüşen bir çekişme. Ancak çeşitli nedenlerle gidilemiyor. Oysa Msr. Ramsay, sürekli hazırlanıyor; fener görevlisine tütün, çamaşır, çocuğuna çorap… Elinden örgü şişi düşmeyen kadın, bir yandan en küçük çocuğu James’e Balıkçı İle Karısı masalını okuyor. Evin sürekli konuklarından ressam Lily, otuzlu yaşlarda, evlenmemiş, evlenmeyi düşünmeyen, özgürlüğü temsil eden bir genç kadın. Tek derdi tuvalindeki resmi tamamlamak. Lily de kendine, kendini kabul ettirme mücadelesinde. Onun çizdiği resimle, sanatın hep yaşayan yaratıcılığına gönderme yapıyor yazar. Mrs. Ramsay, çevresindeki yalnız insanlara yaptığı gibi Lily’ye evlenmesi konusunda pasif bir dayatma sergiliyor. Onun için bir kadının evli olması çok önemli. Evliliğine bağlı; kocasının bencilliklerine, geçenlerde onu azarlamış olmasına karşın bağışlayıcı. Oysa yazar, Mr. Ramsay’nin arada kabaran hırçınlığının nedeninin şifresini veriyor satır aralarında; sekiz çocuklu bir adam olmasa yazdığı kitaplar daha başarılı olabilir sanki. Mr. Ramsay, karısının güzelliği, onun kendisini öven, sakinleştiren sevgisiyle beslenmese belki isyanları geri dönülmez noktalara tırmanacak. Woolf, kadınların giyindikleri, çoğu zaman üstlerine oturmayan kimliklerin sıkıntısını Mrs. Ramsay aracılığıyla aktarıyor okura; Lily ile arasında çapraz bağlar kurarak özgür ve tutsak kadın modelini, toplumda kabul görmek için kadınların yaşamlarını nasıl biçimden biçime soktuklarını, o arada kendileri olmaktan uzaklaşma hezeyanını felsefi bir dille aktarıyor. Aileye, evliliğe, kadına, erkeğe, çocuklara, eriyen yitik isteklere odaklanıyor. İkinci bölümde Mrs. Ramsay’nin yaşamının sonlandığını okuyoruz; Woolf’un kendi hazin sonunda olduğu gibi sessiz sedasız çekilip gitmiş... Yıllar geçmiş, fenere gidilememişken… Evdeki derin boşluğu, onun odalardan, eşyalarından uzaklaşan ruhunun yokluğunu incelikli bir aktarımla yansıtıyor yazar; o hüzün kolayca kabullenilecek gibi değil. Köhnemiş evin sessiz odalarını resmediyor Woolf. Mrs. Ramsay yok, ama onun gözünün değdiği an ayrımsadığı eprimiş koltuk yüzleriyle, rutubet soluyan zemin döşemeleri yerli yerinde; arada onları yenilemeyi düşünüp vazgeçen, evdeki seraya yapılması gereken tamiratın masrafını üzülmesin diye eşine yansıtmaya çekinen güzeller güzeli kadın, Balıkçı İle Karısı masalını bir anlamda kendi ruhunu terbiye etmek için mi okuyordu, diye düşündürüyor. Annelerinin ardından büyük kızları Prue doğumda, büyük oğulları Andrew savaşta yaşamını yitirmiş… Son bölümde, Mr. Ramsay, yine sert, yine bencil ama eşini kırma pahasına fenere gitmeyişinin ezikliğiyle bir görevi yerine getirmeye çabalıyor; fenere gidilecek. Yaşam devam ediyor. Eşi yok ancak, Lily evde ve Mr. Ramsay, şevkat isteyen ruhuyla kişiliğinin doruk noktasında… Ne denli mücadele edersek edelim son sözü hayat söyler diyen bir roman. Woolf, felsefi anlatımıyla büyülüyor. Kolay okunan bir kitap değil; içine girmek zor. Sıkı okurlara tavsiyemdir… Kitaplar ölümsüzdür; kitaplar iyi ki var.

Deniz FeneriVirginia Woolf · İş Bankası Kültür Yayınları · 20215,9bin okunma

·

224 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Sibel Güneşdoğdu