Ben Peyami Safa'yı Türk edebiyatının Dostoyevskisi olarak tanımlıyorum. "Biz İnsanlar" 1939 yılında bir dergide tefrika edilmeye başlansa da müstakil bir eser olarak ilk defa1958 yılında basılmış. Öyle zannediyorum ki yazar kitabı kendisinin olgunluk çağına göre tekrar düzenleyip muhteşem bir eser haline getirmiş. Kitapta Orhan'ın öğretmen oluşu , okuldan ayrılıp tekrar okula dönüşü , bir öğrencinin başka bir öğrencinin başına taş atması, Orhan'ın entellektüel arkadaşı Necati , Orhanın Vedia'ya aşık olması, Vadia'nın ölmesi vs. olaylar var. Fakat bu olayların hiçbirisi pek mühim değil. Çünkü kitapta karakterlerler üzerinden milliyetçilik, sosyalizm, idealizm , metaryalizm gibi akımlar sorgulanıyor. Aşkın metafiziği, kadın ve erkek psikolojisi, ahlak , güzellik felsefesi ve nihayetinde ölüm felsefelerine yazarın derin bakışını görebiliyoruz. Biz İnsanlar , Türk edebiyatının Dostoyevki'sine yakışan bir eser. Hayatın ve insanoğlunun psikolojk ve metafizik kuytularını sorgulayan bir roman. Kitaptan farklı düşünceleri temsil eden birkaç cümleyi buraya alarak kitap hakkında bir izlenim oluşacağını düşündüm. Kitapta sosyalist fikri temsil eden Süleyman'dan : "Benim için sınıf var milliyet yoktur. Zahirde milli görünen bütün antagonizmler hakikatte sınıf kavgasıdır. (Yani ekonomiktir)" Entellektüel bir tarihçi olan Necati'den: Bizde umumi bir ahlak bozgunu var. İdealler yıkılmaya başlamıştır. Türkiye'nin yaşayacağına inanmayan bir Türk'ün kaç türlü ahlakı olabilir? Metaryalist bir milliyetçi olan fakat Vedia'ya aşık olmasıyla birlikte ruhun varlığını inanmaya başlayan baş kahramanımız Orhan'dan: Aşk ruhun eğlencesi midir? ...... Ekmeğe aşık değil miyiz? Aşk bir tenasül ve gurur açlığıdır......Ben maddeden başka bir şeyde kıymet aramadıkça aksine bütün kıymetler hep gayri maddi şeyler üzerinde görünmeye başladı..... Ölümün kensinden değil , düşüncesinden korkarım." Küçük hadislere karşı heyacanlı fakat büyük hadisiler karşısında olgun davranan, esrarengiz ve güzel bir kadın olan Vedia'dan : Ben evli kadınlara dikkat ettim Orhan Bey. Güvenecek bir şeyleri olanlar mesut , olmayanlar bedbaht. Çünkü kocalarının en küçük kaprislerine esir oluyorlar.......... Bütün erkeklerin bütün iyilikleri bir kişide toplanamaz. Kadınların da öyle. Eğer böyle ideal kadın ve erkek yaratmak isteseydi Allah sadece iki kişi yaratırdı, değil mi? Ötekilere ne lüzüm var? Orhan Pamuk'un "Öteki Renkler" çalışmasında "Peymi Safa öncesi ve sonrası......" cümlesi olduğunu hatırlıyorum.. Peyami safa roman sanatında bir deha.. Velhasıl Mutlaka okuyunuz... ( NOT: 1940'ların edebi İstanbul Türkçesine alışık olmayanlar kitabın içine girebilmeleri için epey zahmet çekmesi gerekebilir.)

Biz İnsanlarPeyami Safa · Ötüken Neşriyat · 20212,878 okunma

·

148 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.