Alan Washburn Fisher Amerikalı bir tarihçi fakat pek de sıradan biri sayılmaz. "Marquis Who's Who" adında kısa biyografiler içeren ansiklopedik site tarafından hakkında "dikkate değer bir Tarihçi" notu düşülmüş yani besbelli titiz bir araştırmacı. Eseri, Kırım Tatarları (The Crimean Tatars), Stanford Üniversitesinde araştırmalar yapan Hoover Enstitüsü tarafından, Sovyet azınlıkları hakkında kaleme alınan bir serinin ilk eseri olarak neşredilmiş. Eser her ne kadar Kırım Tatarları hakkında yazılı çok fazla yazılı eser olmadığı için yazılmışsa da tek amacı bu değil, aynı zamanda Rus gözündeki korkunç Tatar algısının da Batının görüş alanına farklı bir mercekten yansıtmak gayesi var. Mazlum ve talihsiz Kırım Tatarları konusunda 3 devre halinde okuyucuya sunulan eser 40 yıl önce kaleme alınmış olunmasına karşın bu alanda ilk kez okumalar yapacaklar için kaynak bir eser hükmünde. Eserde Hanlık-Çarlık ve Kızıl Tiranlık (SSCB) dönemleri incelenmiş. Eserde benim dikkatimi çeken ve beni daha da çok araştırmaya sevk eden bir olgu olarak Pan-Slavist Hırvat bir Katolik Papazın Kırım konusunda Rusya'yı yüreklendirmesi oldu. Bu dönemde bizim liderlerimiz şahsi ikbal uğruna birbirinin üzerine yürürken milliyetçilik şuurunu canlı tutanlar mal-mülk sevdasına kapılmadan yahut malın da mülkün de milli bir gelişimle söz konusu olacağını tahmin etmiş olacaklar ki Rusya'yı Pan-Slavizmin lideri yapmak için uğraşı vermişler. Aynı dönemde bizden Türk Dünyası için kılını kıpırdatan yok hatta dediğim gibi şahsi ikbal o boyutta ki bir devleti yok edecek kadar büyük bir ihtiras halini almış. Nogayların Kırım Tatarlarına sürekli baş kaldırması, Kırım Tatarlarından zengin bir zümrenin Osmanlı'nın vassalı gibi görünmeken rahatsız olarak Ruslara yanaşmaları, mezhep kavgaları ile Osmanlıların yanıbaşındaki İran'daki Türk egemenliğini görmezden gelmesi bugün bize bu fecaat manzarasını getirdi. Bizim inkırazlar, felaketler, daimi feryatlar, gözyaşları, sürgünler, idamlar, katliamlar yaşamamız lazımmış ki bu fikrin hayatiliğini anlayabilelim. Anlayabildik mi? Ne yazık ki hayır. Anlayamadığımıza bir misal de vereyim, bu uygulamada görmüştüm Türkiye'de mukim bir Kırım Tatarı (kendi iddiası) Sovyetlerin sürgününü haklı buluyordu. Kasabın bıçağını yalayan koyunu bile anlarım ama bu tür insanları anlamam mümkün değil. Koyun hiç olmazsa bıçağı yalayarak kasabın merhametini celbetmek istiyor oysa hayatta kalmayı Türkiye'ye kaçarak başarmış birinin ailesinden gelip de katillerini öven bir tip için ne denir bilemiyorum. Hukuken herkesin bildiği bir suçun şahsîliği ilkesi varken koskoca bir milletin katliama uğratılmasını o millete mensup birinin müdafaası akılla ve vicdanla örtüşecek bir hadise değil. Neyse ki bu vicdansız ve aptal kişiler sadece bizde yok. Volga Almanıyken bugün Putin'in Ukrayna saldırısını, Buça katliamını kutsayan aptallar da gördüğüm için şaşırmıyorum, şaşırmıyorum ama anlamlandıramıyorum, bu nasıl bir psikoloji? Stockholm Sendromu mu? Katiline aşık olmak mı? Ne bu? Böylelerine tavsiyem kitap filan değil ruh hastalıkları uzmanı. Yeniden esere dönecek olursak genel anlamda beğendiğimi söyleyebilirim. Karay ve Kırımçak tarihinden mühim simalardan bazı isimleri bu eserden öğrenmiş oldum. Nûman Çelebicihan'ın katli belki belgelerle ve daha geniş bir şekilde izah olunabilirdi Kırım marşı "Ant Etkenmenin" şairi olduğunun bile belirtilmemiş olması ufak tefek kusurlardan. Son olarak, hakikaten benim gibilerin hayatının bir anlamı varsa o da o içli marştaki gibidir, ondaki diğergam ruhu hissedip harekete geçmek için ant içenlerin sayısı arttıkça mazlumların kara bahtının ağaracağına inanıyorum bu vesileyle "Ant Etkenmen'i de paylaşıp "Ant etemiz" diyerek incelemeye nihayet veriyorum: Ant etkenmen milletimniñ yarasını sarmağa Nasıl olsun eki qardaş birbirini körmesin? Onlar içün ökünmesem, muğaymasam, yaşasam Közlerimden aqqan yaşlar derya-deñiz qan bolsun! Ant etkenmen şu qaranğı yurtqa şavle sepmege, Nasıl bolsun bu zavallı qardaşlarım iñlesin? Bunu körüp buvsanmasam, muğaymasam, yanmasam Yuregimde qara qanlar qaynamasın, qurusın. Ant etkenmen, söz bergenmen millet içün ölmege Bilip, körüp, milletimniñ köz yaşını silmege. Bilmey körmey, biñ yaşasam, qurultaylı han bolsam, Kene bir kun mezarcılar kelir meni kömmege.

Kırım TatarlarıAlan Fisher · Selenge · 200926 okunma

·

58 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

İçtihat ve Telakki Azası