Türk istediği gibi ibadet edemedi, istediği gibi yaşayamadı, istediği gibi konuşamadı, yazamadı. Takrir-i Sükun Kanunu ile susturuldu, elinden lisanı ve yazısı alındı. Otuz sene evvel yazılmış kitabı okuyup anlayamadı. Tarih bunu hayretle, ibretle ve dehşetle yazacaktır.