“Beni; hep, hayatın acılı yanı ilgilendiriyor.”
Ayşe Şasa: Bir Ruh Macerası kitabı üzerine inceleme:
Bir Ruh Macerası kitabını ele alırken öncelikle kitabın baş karakteri olan Ayşe ŞASA‘dan kısaca bahsedilmelidir. Kitap analizine başlamadan önce 1941 İstanbul doğumlu olan Ayşe Şasa’nın Türk sinema senaristi olduğunu belirterek giriş yapmak daha doğru olur. Ayşe Şasa geçmişten günümüze kadar olan düşünceleri gerek isteyerek gerek istemeyerek kendi hayatında yer vermiştir. Hayatını engelleyen bir ruhsal bunalıma girmiş ve çok sevdiği sinema alanına ara vermeye mecbur kalmıştır. Ruhsal bunalımı için ne kadar çözüm arasa da içinde yaşadığı bunalım son bulmamıştır ta ki geçmişte kaçmış olduğu İslam ile tekrardan karşılaşana kadar. Hayatı boyunca kimlik arayışında olup aradığı benliğini sonunda İslam’a yönelerek bulmuştur.
İçerisinde yaşadığı zihinsel fırtınayı bizlere aktarırken sade ve akıcı bir dil kullandığını görüyoruz. Kitabın diline baktığımızda yalın bir dil kullanılsa da günümüz hayatında kullanılmayan sözcüklere de yer verildiğinden dolayı okur kendini bu kelimelerin anlamlarını ararken bulmuştur. Kitapta resimlere de yer verilmesi okuyucunun o hatıraları içselleştirmesine yarar sağlamıştır. Olay örgüsünün de bir o kadar sürükleyici olması bir okur olarak beni, sıkmadan kitabın son sayfasına kadar götürdü.
Ayşe Şasa’nın biyografisinden oluşan Bir Ruh Macerası kitabı, Ayşe Şasa’ya sorular yöneltilerek vermiş olduğu cevapları neticesinde ilerlemiştir. “Ayşe Şasa Olmak Nasıl Bir Şey?” sorusuyla başlamıştı sözlerine hayat hikayesini resmederken. Geçmişinden, geçmişinde yaşadığı travmatik olayları aktarmaktan korkup yine de hayat hikayesini kaleme almış birisiydi...
Ayşe Şasa’nın içsel olarak yaşadığı bunalımın nedeni içinde bulunduğu çevreyi anlamaktan geçer. İçerisinde bulunduğu çevre; modernleşmenin sadece Batılı olmakla mümkün olduğunu kabul etmiş ve moderniteyi Avrupalı olmakla bağdaştırmıştır. Bu yüzden de yaşamlarını Avrupa’ya göre şekillendirmişlerdir. Batı’nın her yaptığını kendi hayatlarına entegre ettiklerini görürken, entegre olmayanların ise dışlandığını gözlemliyoruz. Onlar için, “Batı ne yaparsa yapsın doğru olan odur, ilerleme ancak Batı gibi olmakla, Batılı gibi yaşamakla mümkündür” anlayışı vardır diyebiliriz. Bu durum ise bu çevrenin içerisinde bulunduğu medeniyetten uzaklaşarak aidiyet hissinin kaybolmasına neden olmuştur. Geçmişten günümüze tarihimize baktığımızda bir inancın olduğunu görüyoruz fakat bu çevrede bu inanç unsurları hor görülen bir unsur haline geliyor. Geleneklerine bağlı olan, özellikle İslam ile bağları olanları “Alt Sınıf” olarak görme anlayışı gözümüzün önünde açıkça ifade edilmiştir. Aslında geçmişinden kopan insanlar geleceğini de temin edemeyeceklerdir. Kitapta da yer verilen “Okumuş Cahil” ibaresi bu durumu kısaca özetliyor. Ne kadar okursak okuyalım bir tarafımız cahil olmaktan kendini alamaz...
Ayşe ŞASA’nın hayatına baktığımızda hayatının her döneminde kendini, hakikati arayış içerisinde olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla ruhi bunalımı hayatının ilk dönemlerinden itibaren var. Modernleşme ile birlikte insanların yalnızlaştığını görüyoruz. Ne kadar insanların etrafı kalabalık gibi görünse de içsel bir yalnızlık her zaman söz konusu. Ayşe Şasa bu yalnızlığı yaşı küçük olmasına rağmen fark etmiş ve artık başarılı olsa da olmasa da her koşulda yalnız olduğunun farkındadır. Ayşe Şasa modernizmin gerçek yüzünü yaşayarak, kendi hayatından örnekler vererek anlatmaya çalışmıştır.
Yetişkinlerde modernleşme yani Batılı gibi olma düşüncesi beraberinde Batılı mürebbiyelerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Ayşe Şasa ve kardeşlerinin Batı tarzındaki katılık ile terbiye edilerek büyütüldüğünü görüyoruz. Mürebbiyelerin ebeveyn rızası dahilinde çocuklara karşı sert olan tutumu ve ailenin çocuklarına karşı olan ilgisiz ve duyarsız yaklaşımı gözden kaçınılamazdı. Küçük yaşından itibaren yalnızlığı ile boğuşmak zorunda olan Şasa, okul yıllarında da yaşamış olduğu ilgisizlik ve şefkat yoksunluğu yüzünden yalnız bırakılmıştır. Buhrani krizleri ve içsel sıkıntıları psikolojik açıdan çöküntüye uğramasına neden olmuştur fakat Ayşe Şasa tüm bunları İslam'dan uzak kalmaya yorumluyordu.
Ayşe Şasa’nın ailesine baktığımızda ilgisiz ebeveynler ile karşı karşıyayız. Özellikle babasının, eşi ile ilgili “...Bana yemek yapsın, çocuk baksın diye değil, bana arkadaş olsun diye evlendim...” ibaresi kadına verilen sorumlukların değiştiğini gösteriyor. Her ne kadar geleceğe yönelik olsalar da geçmişlerinin onlara verdiği değerlerden kopamayıp ne geçmişte ne gelecekte yer bulamadıkları için bu süreç, aidiyet hislerinin kaybolmasına neden olmuştur.
O dönemin insanlarda yaratmış olduğu geleneklerden kopuklukla beraber bu mürebbiyeler çocukların yetiştirilmesinde önemli bir yerdedir. Çocuklar içerisinde bulunduğu toplumun geleneklerini öğrenmeden Batı’nın geleneklerini öğrenerek içerisinde bulunduğu çevreye yabancılaşıyordu. Burada yabancılaşma kelimesi önemli bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayşe Şasa’nın içerisinde bulunduğu topluma, ailesine, arkadaşlarına yabancılaştığını birçok yerde görüyoruz. Aslında Batı’dan kaçarken yine Batı’nın bunalımlı ideolojilerinde cevap bulmaya çalışmıştır.
İlerleyen dönemlerde Ayşe Şasa İslam ile tekrardan tanışmış ve asıl şifanın o olduğunu görmüştür. Hayattan, hayatında yaşadıklarından bir anlam arayışı, bir tutunma gayesi arayan Ayşe Şasa, İbni Arabi’nin Fusus'ül Hikem kitabı doğrultusunda İslam’ın kapısını aralamıştır. Araştırdığı, sorguladığı sorulara belirsiz cevaplar alan ve hayatın anlamını arayan Şasa, Fusus’ül sayesinde birçok sorunun cevabına erişmiş olup hayatın anlamına da ulaşmıştır. İbni Arabi eşliğinde ona aracılık eden Kemal Tahir, Mustafa Kutlu ve İsmet Özel’de İslam’a yönelmesinde etkili olan isimlerdendir. Tasavvuf ve İslamiyet arasındaki ilişkiyi anlamaya çalışması üzerine bu iki alana da ilgi duyduğunu fark ediyoruz. Ayşe Şasa’nın ruhi bir hicrete çıktığını görüyoruz.
Herakleitos, “İnsanın karakteri, onun yazgısıdır.” der. Yazgımızın İslam yolundan geçmesi dileğiyle... 
Bir Ruh Macerası 
Ayşe Şasa
·
1 artı 1'leme
·98 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.