Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.38
Gönderi
seçili denemeler hakkında edebi inceleme
Bu Ülke Edebi eleştiri
Cemil Meriç, Bu Ülke adlı deneme derlemelerinden oluşan eserinde, yaşadığı dönem toplumu hakkında ve yaşadığı dönemde çevresinde şekillenen olaylar hakkında şahsi görüşlerini çatışmalar, karşılaştırmalar, örneklemeler, betimlemeler ve tanılamalarla dile getirmiş, okuyucuya görüşlerini aktarmayı hedeflemiştir. Yazar okuyucuyu etkilemek ve görüşlerini açık bir şekilde geçirmek amacıyla kendi anılarını, anekdotlarla paylaşmıştır. Çoğu denemesinde kendisinden yola çıkarak kavramlara açıklık getirmiştir. ‘Genç Bir Tecessüs’ denemesinde, doğumundan liseye kadarki yaşamını özetlerken yaşamının o kısmında yer etmiş kişilere ve yerlere özellikle vurgulamış, o kişi ve mekanların görüşlerine ve hayatının şekillenişinde oynadığı rolü anlatmayı hedeflemiştir. İlkokul döneminde, sosyal çevresinin hobilerine ve ilgi alanlarına nasıl yön verdiğini ve bu hatıralara nasıl bir gözle baktığını okuyucuya geçirirken duygularını samimi bir dille dile getirmiş, bulunduğu ortamdaki yabancılığını, yalnızlığını çeşitli anekdotları kullanarak okuyucuya örnekler vermiştir.
Antakya’dan sonra Reyhaniye. Çerkez mahallesindeki ev. Bahçe, dere ve mektep. Babamı yine akşamları görebiliyorum. Ablam Antakya’da okuyor. Ben yalnızım. Babam hep çatık kaşlı, annem hep mızmız. Kasabanın çocukları hep korkunç. Bol bol dayak yiyor, hep hakarete uğruyorum. Şikayet edeceğim kimse yok. Mektep bahçesinde çocuklar oynuyor… Ben yine yalnızım ve yabancıyım, yabancı yani düşman. Dilim başka ve gözlüklerim var… Kendimden utanıyorum.
Yazar, ‘Marksist Olduğumu Haykırdığım Zaman’ denemesinde, okuyucuyu etkilemek adına başından geçen olayları sanki bir film şeridi gibi özetlemiş olayları ardı ardına sıralamış ve olay örgüsünü hızla sonlandırmıştır. Bu yöntemle yazar, okuyucunun da tıpkı kendisi gibi bu olayların karşısındaki şaşkınlığını anlamasını sağlamıştır.
Yazar, sağ ile sol adlı denemesinde yanıtsız olarak sorduğu sorularla okuyucuyu düşünmeye davet etmiş ve daha sonrasında çeşitli tanımlamalar yaparak sağ ve sol kavramlarını somutlaştırmıştır. Kendince yaptığı tanımlamalar ve örneklerle okuyucuya herhangi bir tarafı tutmadığını açıkça göstermeye çabalamıştır.
Sol-sağ… çılgın sevgilerin ve şuursuz kinlerin emzirdiği iki ifrit. Toplumsal yanımızla herhangi bir ilgisi olmayan iki yabancı.
Yazar, denemelerinde kavramlar arası ve bulunduğu dönemin toplumundaki çatışmaları anlatmıştır. Denemelerdeki çatışmalar kimi zaman tarafsız kimi zaman taraflı olarak işlenmiştir ancak okuyucuyu ikna etme kaygısı gütmeden yazılmıştır. ‘Lisem Üniversitem’dir’ adlı denemesinde bir milliyet çatışması anlatılmaktadır. Bu çatışma Cemil Meriç’in gençlik zamanlarında Türk milliyetçisi olan Tarık Mümtaz ile tanışmasını ve bununla devam eden kendi içindeki milliyet kavgasını yazılarına döküp dostu olan Fransızlara karşı gelişini ve bu iki milletin karşı karşıya gelişini ve kendi dostlarıyla arasındaki çatışmayı anlatmıştır. Yazar bu çatışmayı kendi sosyal çevresinde ve gelecek kariyer imkanlarında yaşanan değişimleri anlatmak, bir bakıma pişmanlığını göstermek amacıyla yazmıştır.
… “Ama mektep idaresi yazıyı görmüştü, sıkıcı bir tarassut altındaydım. Perişan, sefil ve hiç de övünülmeyecek bir yıl.”
… “Ben de, ‘Tarık hakkında söyledikleriniz tamamen yanlıştır, iyi günlerinde yanında olduğum bir insan, iftiraya uğradığı zaman bırakmam’ falan filan diyerek istikbalimi tepeledi, yoksa mülkiye’ye gönderilecektim”
Yazar, ‘1940’lardaki Yazılarımın Vasfı: Ukalalık’ ve ‘Koca Şehirde Yapayalnız’ denemelerinde kendisi ve toplum arasındaki çatışmaları anlatmaktadır. düşüncelerinin anlaşılmayışı, ruhunun anlaşılmayışı, fikirlerinin ifade edişinin yargılanmasına sebep oluşu gibi çatışmalardan bahsetmiştir. Kendi fikirlerinin ve ruhunun hiç kimse tarafından algılanmaması, toplumun eleştirilerine maruz kalmasından sonra bu çatışmalarla okuyucuya kendisinin ne denli bir toplum insan çatışması içerisinde olduğunu ve toplumdan bir nebze kopup bireyselliğe dönüşünü anlatmıştır. Yazar toplumla olan çatışmasını yine, ‘Yeldeğirmenlerinin Ezeli Mağlubu: Don Kişot’ denemesinde, sol görüşünü benimsediğine dair kanılarla polisin ve toplumun diğer tabaklarındaki kişilerin yoluna taş koyuşunu, polisle sürekli olan çatışmasının, hükümetin kendisiyle olan çatışmasını anlatırken yine düşünceleriyle toplumun arasına giren dağları göstermeyi hedeflemiştir.
Rüyalarımın hepsi çiğnenmiş… Solculuğumuza dair rivayetler dolaşıyor… İçimdeki büyük korku: Polis korkusu. Polisin beni neden bu kadar ısrarla takip ettiğini anlamış değilim…
Yazar, denemelerinde, olayları yaşantısını ve toplumda yerleşmiş olan kavramları bireysel olarak yorumlayıp daha sonrasında bunu genele dökerek toplumsal bir biçimde eleştirmiştir, ancak eleştirileri tek yönlü değil kendini de toplumun bir ferdi sayarak eleştiriler yapmıştır. Toplumsal olarak eleştirdiği noktalar ‘Kitap’ denemesinde, yazar, insanların genel olarak kitaba yanlış yaklaşımını, okumaya önem verilmemesinin, kültür yoksunluğunun ilerleme önünde engel oluşturduğu belirtmiş, toplumumuzun kendi dilindeki kelimelerin ağırlığını anlamını bilmeden bilgisizce ve anlamadan kullanışı, bilgiden çok yanıltıcı gerçeklere inanmasının toplumun geri kalmışlığını simgelediğini açıklayarak toplumu eleştirmiştir.
… Bayağı, hissetmeyendir. Sevmeyen, sezmeyen, anlamayandır.
… Kendini yığın haline getiren bir millet payidar olamaz. Tek kaygısı para olan bir yığın yaşayamaz. Düşünceyi küçümsüyoruz. Kitaba harcadığımız parayı, atlar için harcadığımıza kıyaslarsak, yerin dibine girmemiz gerekmez mi?
Cemil Meriç, Bu Ülke adlı eserinde, yaşamında yer eden önemli bulguları, kendi ilgisi ve alakalarıyla ilgili görüşlerini, yaşadığı toplumda yer aldığı dönemde başından geçenleri okuyucuya aktarmıştır. Denemelerini okuyucuya aktarım sürecinde şahsi fikirlerini çatışmalar, örneklendirmeler, tanımlamalar ve eleştirilerle, dilin ince özelliklerinden yararlanmıştır.
Bu kitabı Türk toplumunun çeşitli alanlardaki yapılanmasını ve düşünce yapısını incelemek ve anlamak isteyen herkese öneririm.
·
95 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.